Ούτε ένα, ούτε δύο. Έξι έργα που πρότεινε από το 1995 μέχρι σήμερα ο Σταμάτης Φασουλής (σκηνοθέτησε και ερμήνευσε) επιστρέφουν στη φετινή θεατρική σεζόν.
Την ώρα που εκείνος στήνει μια «Εταιρεία διαζυγίων» και δοκιμάζει τα… ρούχα του Μολιέρου!
Γράφει ο Παύλος Ηλ.Αγιαννίδης
Κοιτάξτε, δεν παίρνω και όρκο που λένε, αλλά αυτή η συγκυρία είναι μία εντυπωσιακή πρωτιά. Αν μη τι άλλο είναι μια ενδιαφέρουσα παρατήρηση.
Μέτρησα ήδη έξι από τις επερχόμενες παραστάσεις της νέας θεατρικής σεζόν, σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, με έργα που μας είχε συστήσει ή είχε κάνει μεγάλη επιτυχία ένας και μόνον θεατράνθρωπος: ο Σταμάτης Φασουλής. Και όχι δύο και τρία. Έξι!
Αξίζει η παρατήρηση, μίας μίας των επιλογών, για να καταλάβει κάποιος ότι το ελληνικό θέατρο γυρνάει σε επιλογές έργων, που μπορεί κάποτε να είχαν προκαλέσει αρχικά ακόμη και ειρωνικό μειδίαμα των επαϊόντων, όμως τελικά αποδείχτηκαν blue chips (που λένε και στο Χρηματιστήριο). Ή «σιγουράκια» για εισιτήρια. Ακόμη και για επιτυχία.
Χώρια που ο χρόνος που πέρασε από την πρώτη τους σύσταση και παρουσίαση από το Σταμάτη Φασουλή τους έχει προσδώσει, είτε ως επιτυχίες είτε ως σταθμούς, και μέγεθος μύθου.
Αν το πάμε χρονικά, πρέπει να ξεκινήσουμε από το 1994-95 και το θρυλικό πλέον (σχεδόν σαν σύνθημα) «Μάνα, Μητέρα, Μαμά» του Γιώργου Διαλεγμένου. Και έχουμε τη χαρά να είναι συνοδοιπόρος μας σε αυτό το ταξίδι στα έξι έργα εκείνος που τα ανακάλυψε και τα φώτισε, ο Σταμάτης Φασουλής. Ο σκηνοθέτης και ο Σωτηράκης εκείνης της παράστασης, στο «Βεάκη» (με τη φροντίδα της Νινέτας Λεμπέση), μαζί με τη μάνα – που προσπαθούν να την πείσουν να δώσει το σπίτι της για αντιπαροχή – Ντίνα Κώνστα. Και τους Μαρία Καβογιάννη, Δήμητρα Παπαδοπούλου, Μίμη Χρυσομάλλη. Μέσα στο ρεαλιστικό σκηνικό του Γιώργου Ασημακόπουλου.
Μεγάλη θεατρική επιτυχία. Όμως, δεν ξεκίνησε με όλους τους οιωνούς άριστους. Δεν ήταν εύκολο εκείνη την εποχή να πεισθούν πολλοί θεατρικοί παραγωγοί (ακόμη και θεατράνθρωποι) να ανεβάσουν σύγχρονο και δη μάλλον «σκληρό» και ρεαλιστικό ελληνικό έργο. «Ψιλογελάγανε κάποιοι, όμως εμείς επιμέναμε», θυμάται σήμερα ο Σταμάτης Φασουλής. «Και να που τώρα ύστερα από τόσα χρόνια ξαναπαίζεται».
Μεσολάβησε βέβαια και η παράσταση του Σωτήρη Χατζάκη και τώρα το ετοιμάζει για το «Μικρό Παλλάς», από τον Ιανουάριο (μετά τη «Μεταμόρφωση» της Χαρούλας Αλεξίου) ο Θοδωρής Αθερίδης, επίσης σε διπλό ρόλο: σκηνοθέτη και πρωταγωνιστή. «Πλέον, και μόνον σαν άκουσμα είναι οικείο», έρχεται να προσθέσει ο Σταμάτης Φασουλής.
Κάνει μια παρένθεση: «Δεν θα πρέπει εγώ να λέω ότι παίζονται τα έργα, που έχω παίξει εγώ. Πολλές φορές κάποιοι έχουν τολμήσει πράγματα που αλλάζουν τη συνολική εικόνα. Όταν ανοίξαμε το Θέατρο ‘Δημήτρης Χορν’, με τη φροντίδα του Τάσου Παπανδρέου, ο οποίος το ανακαίνισε εκ βάθρων, έγινε καταλύτης που άλλαξε την εικόνα σε όλες της θεατρικές αίθουσες της Αθήνας».
Με το «Μάνα, Μητέρα, Μαμά» ο Σταμάτης Φασουλής άνοιξε έναν πρώτο κύκλο δημιουργίας, με το σύγχρονο ελληνικό έργο. Ένας δεύτερος ήταν ο κύκλος των ξένων έργων. Όπως το εντυπωσιακό «Art» της Γιασμίνα Ρεζά, που έφερε από το Λονδίνο, το 1999. Άλλη μεγάλη επιτυχία με τον ίδιο το Σταμάτη Φασουλή, το Γιώργο Κωνσταντίνου και το Γιάννη Βούρο.
Παράσταση που αρνήθηκαν να ανεβάσουν άλλοι παραγωγοί. «Έργο μία ώρα και 25 λεπτά με κανονικό εισιτήριο; Θα μας δείρουν», θυμάται ότι έλεγαν. Μέχρι που τον κάλεσε ο Νίκος Κούρκουλος στο Θέατρο «Κάππα», στην Κυψέλη. Και έγινε και με άλλη διανομή, το 2019, στο «Μικρό Παλλάς», με τους Θοδωρή Αθερίδη, Άλκι Κούρκουλο, Μιχάλη Οικονόμου. Και, τώρα, σε περιοδεία, με τρίτη, που επίσης σκηνοθετεί, με τους Χρήστο Χατζηπαναγιώτη, Θανάσης Τσαλταμπάση και Θανάση Κουρλαμπά στους ρόλους των Σερζ, Ιβάν και Μαρκ. «Ε, αντιγράφω και τον εαυτό μου», χαριτολογεί.
Κι άλλη παρένθεση: «Δεν μπορώ να μιλήσω για αυτά τα έργα, να πω αν είναι καλά ή κακά, γιατί τα κάνω πρώτος».
Ένας τρίτος κύκλος του, μου θυμίζει, είναι τα μιούζικαλ. «Άντε να πάω για τέταρτο», γελάει. Μιούζικαλ που έγραψαν ιστορία και εισπρακτική, όπως το «Κλουβί με τις τρελές» των οκτώ βραβείων Τόνι. Που ανέβασε το 2009, στο «Παλλάς» της ΕΛΘΕΑ, με πρωταγωνιστές τον ίδιο το σκηνοθέτη Σταμάτη Φασουλή, το Γιάννη Μπέζο και τους Νέλλη Γκίνη, Θόδωρο Κατσαφάδο, Μέμο Μπεγνή, Αλέξανδρο Μυλωνά, Νταίζη Σεμπεκοπούλου, Σοφία Φαραζή. Συν τοτραγούδι – ύμνο I Am What I Am.
Βγήκε, μου λέει τώρα, για την επικείμενη παραγωγή του Μαυρίκιου Μαυρικίου (δίχως, βεβαίως, το I Am What I Am), ο πρωταγωνιστής του – στο Θέατρο «Broadway» – Λάκης Γαβαλάς και έλεγε ότι, τότε, από το «Παλλάς» έφευγε κόσμος στο διάλειμμα. «Το λέει αυτό για μια παράσταση που έκοψε 110.000 εισιτήρια; Προσπαθούν να το μειώσουν, ενώ ανεβάζουν την κωμωδία ‘Κλουβί με τις τρελές’ και όχι το μιούζικαλ; Ανεβάζουν, δηλαδή, τον τίτλο».
Και, βέβαια, στον κύκλο των ελληνικών έργων δεν νομίζω ότι, όσοι το είδαν, θα ξεχάσουν το «Τρίτο Στεφάνι», του Κώστα Ταχτσή, που το έπλασαν για μια φιλόδοξη παραγωγή του Εθνικού Θεάτρου, το 2009, μαζί με το Θανάση Νιάρχο.
Μια τετράωρη μνημειώδη παράσταση, τοιχογραφία μιας ολόκληρης εποχής, στην περιστροφική σκηνή του «Ρεξ», με κυρά Εκάβη τη Νένα Μεντή, Νίνα τη Φιλαρέτη Κομνηνού και τους Γιάννη Στάνκογλου, Γιώργο Νταλιάνη, Τάνια Τρύπη. Συν μουσική Θοδωρή Οικονόμου.
Το εμβλήματικό «Τρίτο στεφάνι» επανακάμπτει από τον Οκτώβριο, στο «Παλλάς», σε δραματουργική εκδοχή και σκηνοθεσία από τον Κωνσταντίνο Μαρκουλάκη, με κυρά Εκάβη τη Μαρία Καβογιάννη και Νίνα τη Μαρία Κίτσου. Με μουσική από τον Μίνω Μάτσα και σκηνικά από τον Πάρι Μέξη. «Ο Κωνσταντίνος», μου λέει ο Σταμάτης Φασουλής, «είναι ένας εξαιρετικός σκηνοθέτης. Αυτό το έργο είναι, νομίζω, μακριά από την εποχή του, αλλά αυτό μπορεί να είναι καλό. Διότι μπορεί να αναδείξει καινούργια πράγματα, με μιαν άλλη ματιά».
Και συνεχίζουμε.
Βρισκόμαστε στο 1996 και πάλι στο Θέατρο «Βεάκη». Για τους «Μπαμπάδες με ρούμι» των Μιχάλη Ρέππα και Θανάση Παπαθανασίου, που είχαν ανεβαστεί σε σκηνοθεσία Σταμάτη Φασουλή, που πάλι πρωταγωνιστούσε, μαζί με την Κατιάνα Μπαλανίκα, την Ελένη Γερασιμίδου, τη Μαρία Καβογιάννη, τον Απόστολο Γκλέτσο και τη Χρύσα Ρώπα. Που φέτος θα βρεθούν (οι «Μπαμπάδες») στη σκηνή του Θεάτρου «Αλίκη», σε σκηνοθεσία των συγγραφέων, με τους Χρήστο Χατζηπαναγιώτη, Βίκυ Σταυροπούλου, Μελέτη Ηλία, Μαρία Λεκάκη.
«Οι ‘Μπαμπάδες’ ήταν τομή στα ελληνικά πράγματα», θυμάται ο Σταμάτης Φασουλής. «Τα έκαναν άνω κάτω στο θέατρο». Τότε, το δίδυμο Ρέππας – Παπαθανασίου είχαν κάνει μόνον τις τηλεοπτικές τους επιτυχίες και πρώτη φορά δοκιμάζονταν στο θέατρο. «Είναι για μένα η πιο ξεκαρδιστική κωμωδία. Απορώ πως δεν έχει παιχτεί άλλες οκτώ φορές. Που θα ‘πρεπε».
Υπάρχει, όμως, κι ένας Μπαμπάς… δίχως ρούμι. Ο «Πατέρας» του Φλοριάν Ζελέρ, που έχει ανακοινώσει ο Γιώργος Κιμούλης ότι θα ανεβάσει στο Κρατικό Θέατρο Βόρειας Ελλάδας. «Απ’ ό,τι κατάλαβα είναι ο ‘Πατέρας’, που έχω παίξει στο Θέατρο ‘Χορν’. Φοβάμαι όμως μήπως δεν είναι αυτό. Ο συγγραφέας είναι ο ίδιος. Συμπίπτει και ο τίτλος: τότε ‘Μπαμπάς’, τώρα ‘Πατέρας’. Ήταν μία παράσταση που ευχαριστήθηκα πάρα πολύ», λέει ο Σταμάτης Φασουλής.
«Ήταν από τις πιο ευτυχισμένες και πιο δυστυχισμένες στιγμές μου, μαζί. Διότι, ενώ εγώ αισθανόμουν πως είναι ό,τι καλύτερο έχω κάνει στη σκηνή, η εμπορική αποτυχία ήταν μεγαλειώδης. Έκανα σχεδόν δύο χρόνια να παίξω μετά». Και μιλάει για την παράσταση του 2015, σε μετάφραση και σκηνοθεσία (συν τον Μπαμπάσε ερμηνεία εντυπωσιακή) δική του, με τους Μαρίνα Ασλάνογλου, Κωνσταντίνο Κάππα, Κίμωνα Κουρή, Ελευθερία Μπενοβία, Ματίνα Νικολάου.
Μπορεί, λοιπόν, έξι έργα που μας σύστησε ο Σταμάτης Φασουλής και έγιναν, στην πλειοψηφία τους, έξι επιτυχημένες παραστάσεις, να παίζουν στην τρέχουσα και στη νέα θεατρική σεζόν, μ.κ. (μετά κορονοϊόν), αλλά κι εκείνος δεν θέλει να καθίσει. «Δεν θα ‘θελα τον καιρό αυτό να κάθομαι σαν ο μέλλων ασθενής», μου λέει με χαμόγελο. «Γι’ αυτό είπαμε να είμαστε προετοιμασμένοι θεατρικά. Ήθελα πολύ να κάνω μία κωμωδία κωμωδία. Αυτή τη στιγμή, με όλη τη μαυρίλα γύρω. Μια κωμωδία τόσο έξυπνη, μα τόσο έξυπνη». Και μιλάει για την «Εταιρεία διαζυγίων» (Rupture à domicile) του Τριστάν Πτιζιράρ, που ετοιμάζει για το Θέατρο «Αλκυονίς», με τους Αντώνη Λουδάρο, Μέμο Μπεγνή και Ματίνα Νικολάου.
«Κωμωδία καταστάσεων και όχι χαρακτήρων», μου εξηγεί. Όπου μια εταιρεία αναλαμβάνει τον χωρισμό σου. Και στέλνει εκπρόσωπό της να πει «ο σύντροφός σας δεν μπορεί να μείνει πια μαζί σας», τακτοποιώντας τα του διαζυγίου. Μόνον που όταν χτυπά την πόρτα ο εκπρόσωπος βρίσκει εκεί την πρώην γυναίκα του… (η συνέχεια επί της σκηνής).
Όμως, ο Σταμάτης Φασουλής ετοιμάζεται να «ντυθεί» και Μολιέρος, στο ομότιτλο έργο του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ, σε σκηνοθεσία Στάθη Λιβαθινού, στο Εθνικό Θέατρο. Ξεκινάνε, μου λέει, πρόβες στις 3 Νοεμβρίου. Και είναι αυτό που τον απασχολεί πολύ, λέει. «Ο Μπουλγκάκοφ, ένας άνθρωπος διωγμένος από το καθεστώς της Σοβιετίας, δίχως να κατονομάζει πράγματα, μιλάει για τον Μολιέρο και τον Αυτοκράτορα, αλλά ουσιαστικά μιλάει για ένα αυταρχικό καθεστώς και ένα ελεύθερο πνεύμα».
Να, λοιπόν, που ήδη πρότεινε τόσα που βλέπουμε ή θα δούμε φέτος στις ελληνικές σκηνές και προτείνει κι άλλο ένα, με την «Εταιρεία διαζυγίων» στο «Αλκυονίς» και έναν διαφορετικό Μολιέρο (ως ηθοποιός). Για κείνον πλέον έχει άλλο σημασία: «Τώρα πια χαίρομαι πολύ να μου προτείνουν πράγματα», μου λέει στο φινάλε της κουβέντας μας. «Τα βλέπω με χαρά».
