Ο Δημήτριος Ζαπάντης γράφει για το Φεστιβάλ Επιδαύρου και την εμπορικότητα που υπερτονίζεται τελευταία από την ιθύνουσα αρχή.
Η θεατρική μας ναυαρχίδα, το φεστιβάλ Επιδαύρου συμβάλει στην πολιτιστική εξωστρέφεια της χώρας
Το καλοκαίρι που πέρασε επανήλθαμε σε ρυθμούς κανονικότητας δίχως τη Δαμόκλειο σπάθη της καραντίνας να αιωρείται πάνω από το κεφάλι μας. Η κανονικότητα αυτή, όσον αφορά το θέατρο, έγινε ευρύτερα αντιληπτή από το πλήθος των παραστάσεων που ανέβηκαν από το φεστιβάλ Επιδαύρου και όχι μόνο. Η θεατρική μας ναυαρχίδα, το φεστιβάλ Επιδαύρου, καλείται να συμβάλει στην πολιτιστική εξωστρέφεια της χώρας με την δυναμική που διαθέτει και να «ενισχύσει τη διαλεκτική με την καλλιτεχνική δημιουργία».
Στο συγκεκριμένο φεστιβάλ ανεβαίνουν αρχαιόθεμα έργα που μέσα από αυτά εκφράζεται ο πλούτος της αρχαίας γραμματείας και πολλές φορές, όπως έχουμε παρακολουθήσει στο κοντινό παρελθόν, ανακαλούν τη συνέχεια του προγονικού μας κλέους, με γραφικούς αρκετές φορές τρόπους όπως ερασμιακές προφορές και προσκυνήματα της ακρόπολης. Επιπλέον, με την συναισθηματικά και ιδεολογικά φορτισμένη χωροχρονική αντίληψη που συνέχει την Επίδαυρο ουσιαστικά συμπυκνώνεται μια συμβολική αντίληψη εθνικής ταυτότητας για το συγκεκριμένο χώρο.
Φέτος υπερτονίστηκε η εμπορικότητα από την ιθύνουσα αρχή
Από τις παραστάσεις που ανέβηκαν φέτος στην Επίδαυρο, ξεχώρισε ο Αγαμέμνωνας του Ούλριχ Ράσε (βάσει κριτικών) και πως να μην ξεχωρίσει, όταν μετά από δυο χρόνια μειωμένης εμπορικής παραγωγικότητας το φεστιβάλ Επιδαύρου στόχευσε αντίθετα από τη διακήρυξή του περί «αντισυμβατικού βιώματος» στην εμπορική εισβολή, η οποία αφήνει σε δεύτερη μοίρα την ποιότητα. Αρκετοί εξέφρασαν την άποψη και σωστά κατά τη γνώμη μου οι Άγριες Μέλισσες στην Επίδαυρο. Αυτό που διαφεύγει στο μεγάλο κοινό είναι πως οι ιθύνοντες του φεστιβάλ γνωρίζουν (ή και όχι) και λειτουργούν κάτω από τον κανόνα που έχει διατυπώσει ο Γάλλος φιλόσοφος Πιερ Μπουρντιέ «…από την οπτική γωνία της οικονομίας η ιεραρχία είναι σχετικά σταθερή. Στην κορυφή είναι το θέατρο που εξασφαλίζει για μια σχετικώς μικρή πολιτισμική επένδυση σημαντικά και άμεσα κέρδη…». Αντιλαμβανόμαστε πως το πράγμα, όσον αφορά το φεστιβάλ Επιδαύρου είναι πιο σύνθετο και η ιθύνουσα αρχή, συνεχίζοντας τη λογική της εθνικής πασαρέλας, υπερτόνισε την εμπορικότητα.
Το θέατρο που πλέον βλέπουμε και στη Επίδαυρο κυρώνει τις αξίες και τους κομφορμισμούς του αστικού κοινού και θεσμοποιεί πρόσωπα και (εμπορικές) παραστάσεις, οι οποίες εξασφαλίζουν άμεσα οικονομικά οφέλη· μην ξεχνάμε ότι οι παραστάσεις αυτές περιοδεύουν ανά την Ελλάδα. Οι παραστάσεις όπως αυτές(εμπορικέ) συν τω χρόνω επιβάλλουν τη δική τους λογική, κερδίζουν σε αυτονομία και οικειοποιούνται το κύρος που αναδύει το φεστιβάλ. Το κύρος αυτό, επιστεγάζεται από τη διασπορά του κοινού που επιλέγει τον αρχαίο τόπο της Επιδαύρου για να παρακολουθήσει το πολιτιστικό προϊόν του θεάτρου.
Νομοτελειακά και Δαρβινικά ότι δεν εξελίσσεται εξαφανίζεται
Η κοινωνική ποιότητα του κοινού (που μετριέται με βάση τον όγκο του) μειώνει το συμβολικό κέρδος που το φεστιβάλ της Επιδαύρου εκφράζει. Επιπλέον, η ιθύνουσα αρχή του φεστιβάλ δεν έλαβε υπόψιν της την κοινωνική ηλικία (ουχί την βιολογική) του κοινού που απευθύνεται. Το κοινό αυτό καλείται να ξεχωρίσει το καινούργιο με το παλιό και όταν το καινούργιο αυτό ενέχει παραστάσεις που προορίζονται για την ικανοποίηση των προσδοκιών ενός ευρύτερου κοινού ουσιαστικά δεν πρόκειται να δημιουργήσει αντί συμβάσεις και πρωτοπορία ποτέ. Νομοτελειακά και Δαρβινικά ότι δεν εξελίσσεται εξαφανίζεται.
Κατά καιρούς η Επίδαυρος έχει χρησιμοποιηθεί ως εθνική πασαρέλα
Τέλος, δεν μπορούμε να διαγράψουμε τους ηθοποιούς, οι οποίοι μπορεί να συμμετέχουν στις κατά καιρούς Άγριες Μέλισσες που ανεβαίνουν στην τηλεόραση, αλλά αρκετοί από αυτούς κουβαλούν πίσω τους αρκετές παραστάσεις στο θέατρο. Οι ίδιοι οικειοποιούνται το χώρο της Επιδαύρου και εμπλουτίζουν(και καλά κάνουν) το βιογραφικό τους. Μην ξεχνάμε πως η Επίδαυρος έχει χρησιμοποιηθεί ως εθνική πασαρέλα και κατά καιρούς και έχουν ανέβει μέχρι και μοντέλα-τραγουδιστές. Οι ηθοποιοί που εμφανίζονται στην Επίδαυρο καλούνται να αξιοποιήσουν το κεφάλαιο «έπαιξα στην Επίδαυρο» μέσα σε συγκεκριμένο χρόνο, εκφράζοντας το καλλιτεχνικό καθεστώς το οποίο τους προβάλλει. Όμως, η αντίδραση μεταξύ αυτών που τώρα είναι γνωστοί και τους αντεκδικητές που έρχονται με σκοπό να γίνουν γνωστοί λειτουργεί ως αγώνας δρόμου ο οποίος δεν βοηθά στο μετασχηματισμό του συμβολικού προϊόντος του θεάτρου.
Η α- πλήρωση του πολιτισμικού αισθητισμού
Συμπερασματικά η «εισβολή» των τηλεοπτικών χαρακτήρων στο θεατρικό πεδίο γενικότερα και της Επιδαύρου ειδικότερα με τον επιτονισμό της τηλεοπτικής μιμικής, συνεπικουρούμενης από τη ξεπερασμένη σκηνοθετική της «βαριόμοιρης» αρχαίας τραγωδίας που βλέπουμε κατά κανόνα στην Επίδαυρο, βεβαιώνει την α- πλήρωση του πολιτισμικού αισθητισμού. Σε αυτή την εξέλιξη το Φεστιβάλ Επιδαύρου ως εταιρία που είναι, διαχωρίζει το οικονομικό με το αντι-οικονομικό πεδίο της καθαρής τέχνης. Αν είχε επιλεγεί από το φεστιβάλ Επιδαύρου ως γραμμή η εκφραστική της καθαρής τέχνης του συμβολικού κεφαλαίου, η οποία βασίζεται στην άρνηση της βραχυπρόθεσμης οικονομίας μεν αλλά προσανατολίζεται στη συσσώρευση του συμβολικού κεφαλαίου δε. Αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα τα μακροπρόθεσμα οικονομικά οφέλη (και όχι άμεσα τα οποία όμως η Επίδαυρος ως όνομα τα φέρνει έτσι και αλλιώς) και την ποιοτική εξέλιξη του φεστιβάλ.
Εάν επιθυμείτε να σχολιάσετε το παραπάνω άρθρο ή οτιδήποτε άλλο στο Youfly, επισκεφτείτε τη σελίδα μας στο Facebook. Ή στείλτε μας μήνυμα στο Twitter. Για φωτογραφικό υλικό και ιστορίες, μεταβείτε στο Instagram μας.
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του παρόντος άρθρου, χωρίς αναφορά, με ενεργό σύνδεσμο (link) Youfly.com.
