Ο Ιάσονας Τριανταφυλλίδης γράφει για την μεγάλη τιμή που έκανε το Υπουργείο Πολιτισμού προς την συγγραφέα, ανακηρύττοντας το 2023 ως Λογοτεχνικό Έτος Άλκης Ζέη.
2023 – Λογοτεχνικό Έτος Άλκης Ζέη
Τα τελευταία χρόνια που δημιούργησε το Υπουργείο Πολιτισμού – και μπράβο του για αυτό – τα λεγόμενα Λογοτεχνικά Έτη όπου κάθε έτος αφιερώνεται σε έναν σημαντικό Έλληνα λογοτέχνη, είτε είναι μια επέτειος για αυτόν, είτε όχι. Διοργανώνονται εκδηλώσεις, εκδόσεις κλπ και για να τον τιμήσει για το έργο του, αλλά και για να τον φέρει πιο κοντά στο πλατύ κοινό, στις νεότερες γενιές κλπ. Πρώτη φορά φέτος λοιπόν, το 2023 αφιερώθηκε σε μία λογοτέχνη, η οποία έφυγε από κοντά μας πριν μόλις τρία χρόνια – οι περισσότεροι έχουν φύγει από κοντά μας πολλά έως πάρα πολλά χρόνια από κοντά μας-. Η υπέροχη Άλκη Ζέη, υπέροχη απ’ όλες τις απόψεις, πέρασε στην οριστική αθανασία στις 27 Φεβρουαρίου του 2020, στα 97 της χρόνια και εδώ δεν θα μπορούσαμε επ’ ουδενί να πούμε πως λόγω ηλικίας έφυγε «πλήρης ημερών και πλήρης έργου» όπως λέμε συνήθως σε αυτές τις περιπτώσεις, γιατί τρεις μόλις μήνες πριν, στα 96 της είχε παρουσιάσει το καινούργιο της βιβλίο που είχε τίτλο «Ένα παιδί από το πουθενά» και στο οποίο μιλάει με τη φωνή του και είναι όντως σαν η Άλκη Ζέη να είναι ένα παιδί ή να ξέρει καλά πως μιλάει ένα παιδί που δεν είναι καν 15 χρονών. Το κύκνειο άσμα της Άλκης Ζέη ήταν αντάξιο των προηγούμενων βιβλίων της. Αποφάσισε λοιπόν το Υπουργείο Πολιτισμού, φέτος που κλείνουν 100 χρόνια από τη γέννηση της τρία μόλις χρόνια μετά τον χαμό της να της αφιερώσει το 2023 και βέβαια πολύ καλά έκανε.
Η Υπεύθυνη στη Διεύθυνση Γραμμάτων του Υπουργείου Πολιτισμού κυρία Σίσσυ Παπαθανασίου μας είπε κάποια πράγματα για όλη αυτή την προσπάθεια.
«Να κηρυχτεί το 2023 έτος Άλκη Ζέη πρέπει να σας το πω ότι μας το πρότεινε και η Βιβλιοθήκη της Ελλάδας και ο Κύκλος του ελληνικού παιδικού βιβλίου και συνέβαλαν εκτός άλλων εκδοτικοί οίκοι που κατά καιρούς εξέδωσαν βιβλία της. Επιπλέον δεν υπήρξε ούτε ένας εντός ή εκτός του Υπουργείου Πολιτισμού που να είχε αντίθετη άποψη για αυτό. Η ίδια η ζωή κι το έργο της Άλκης Ζέη συνηγορούσε.
Ήδη μέχρι τις 30 Απριλίου υπάρχει στο Μουσείο Μπενάκη μια μεγάλη έκθεση για την Άλκη Ζέη με σπάνιο υλικό που μας εμπιστεύθηκε πάνω απ’ όλα η οικογένειά της. Από ρούχα έως φωτογραφίες, βιβλία, αντικείμενα, ξένες εκδόσεις, οι πρώτες εκδόσεις των βιβλίων της, τα μολύβια faber της, ενώ έχουν φτιάξει και ειδική αίθουσα προβολής που προβάλλεται το ντοκιμαντέρ του γιου της Πέτρου Σεβαστίκογλου που έχει τίτλο «Ο μεγάλος περίπατος της Άλκης» που η ίδια διηγείται τη ζωή της. Υπάρχει ένας χώρος που λέγεται ο περίπατος των ηρώων από τα έργα της που έχουν φτιαχτεί οι ήρωες με χαρτοκοπτική και ένα μικρό θεατράκι που μπορούν μικροί και μεγάλοι να συζητήσουν και να ανταλλάξουν απόψεις πάνω στη ζωή και το έργο της Άλκης Ζέη. Επίσης ετοιμάζεται και θα είναι έτοιμο σε λίγες μέρες ένα μεγάλο βιβλίο – κατάλογος με όλο το υλικό της έκθεσης και πολλά ακόμα στοιχεία, ένα βιβλίο αντάξιο αυτής της γυναίκας.
Aργότερα στην Μπολόνια θα γίνει εκδήλωση στο πανεπιστήμιο εκεί για την Άλκη Ζέη, ενώ και στην Κωνσταντινούπολη με τη συγκέντρωση όλων των ομογενειακών σχολείων. Επίσης θα γίνει ειδική εκδήλωση στο Παρίσι, σε πολλά σχολεία της Ελλάδας και άλλα πολλά.
Πρέπει να ξέρετε ότι μπορεί να μην το διαφήμιζε η ίδια η Άλκη Ζέη για την προβολή του έργου της στο εξωτερικό, αλλά υπάρχουν 98 μεταφράσεις των βιβλίων της σε ολόκληρο τον κόσμο και βέβαια τα βιβλία της έχουν πουλήσει εκατοντάδες χιλιάδες αντίτυπα και όχι μόνο στην Ελλάδα.
Για μένα η Άλκη Ζέη και αυτό που έκανε να ακολουθήσει τον σύζυγό της και μεγάλο έρωτα της ζωής της, τον σκηνοθέτη Γιώργο Σεβαστίκογλου στην εξορία για τις πολιτικές αριστερές του θέσεις πρώτα μόνη της στη Χίο, μετά στην Τασκένδη, μετά στην Μόσχα, μετά επέστρεψαν στην Ελλάδα για να φύγουν στο Παρίσι λόγω χούντας μέχρι το 1974. Και δεν ήταν καθόλου εύκολη η ζωή σε όλα αυτά τα μέρη. Και σίγουρα η Άλκη Ζέη θα μπορούσε να τα είχε αποφύγει αλλά προτίμησε να ακολουθήσει τον σύζυγό της και αργότερα πατέρα των παιδιών της.
Η Άλκη Ζέη είναι η γυναίκα που τόλμησε και αγωνίστηκε για τα πιστεύω της και την αγάπη της. Το έργο της ενώνει τον κόσμο, σε όλο τον κόσμο και πιστεύω πως ήταν βαθιά φεμινιστική η επιλογή της να ακολουθήσει τους δύσκολους δρόμους που αναγκάστηκε να πάρει ο σύντροφός της. Πιστεύω πως το άκρον άωτο της ελευθερίας και της απόδειξης του έρωτα της ήταν πως στάθηκε δίπλα στον Σεβαστίκογλου και σε ότι πρέσβευε αυτός. Δεν ήταν μια απλή λογοτέχνης παρόλο που ήταν σπουδαία λογοτέχνης, στην ουσία άλλαξε το παιδικό βιβλίο στην Ελλάδα. Της οφείλουμε όλοι πάρα πολλά.»
Μια υπέροχη γυναίκα που αν είχες την τύχη να τη γνωρίσεις από κοντά μαγευόσουν
Η Άλκη Ζέη γεννήθηκε ως Αγγελική Ζέη στις 15 Δεκεμβρίου του 1923, κόρη του Ζήνωνος Ζέη, που είχε καταγωγή από την Άνδρο και της Έλλης Σωτηρίου που ήταν από τη Σάμο. Έζησε χρόνια ως παιδί στη Σάμο με τη μεγάλη της αδελφή γιατί η μητέρα της είχε φυματίωση και όταν επέστρεψε μετά το γυμνάσιο σπούδασε στη Φιλοσοφική Αθηνών, στο Ωδείο Αθηνών υποκριτική και αργότερα στη Μόσχα στο Ινστιτούτο κινηματογράφου Γερασίμωφ. Το 1943 γνώρισε τον Γιώργο Σεβαστίκογλου, τον παντρεύτηκε το 1945 και ως το 1990 που αυτός έφυγε από τη ζωή στάθηκε δίπλα του.
Άρχισε να γράφει το 1963 και το πρώτο της βιβλίο στη Μόσχα ήταν «Το καπλάνι της βιτρίνας», ακολούθησε το 1971 ο θρυλικός «Μεγάλος περίπατος του Πέτρου», ενώ πρέπει να πούμε πως μεγάλη επιρροή σε αυτή είχε η συγγραφέας Διδώ Σωτηρίου που κάποια στιγμή μπήκε στο σπίτι και στην οικογένεια της έχοντας παντρευτεί τον αδερφό της μητέρας της. Είχε αρχίσει να γράφει στην αρχή της κατοχής για κουκλοθέατρο, ενώ δική της ιδέα ήταν ο Κλούβιος, ο ήρωας που αργότερα χρησιμοποιήθηκε στον Μπάρμπα Μυτούση.
Είκοσι βιβλία, εκατοντάδες χιλιάδες αντίτυπα σε όλο τον κόσμο, αγώνες για τα πιστεύω της, σταθερή στα πιστεύω της, είτε ήταν ο έρωτας, είτε ήταν η πολιτική, μια υπέροχη γυναίκα που αν είχες την τύχη να τη γνωρίσεις από κοντά μαγευόσουν. Ήταν ένα αυθεντικό θαύμα και ήταν μέχρι την τελευταία στιγμή της. Επίσης πάρα πολλές τιμές, βραβεία, παράσημα, κλπ, αλλά τι σχέση έχουν αυτά μπροστά στην αγάπη του κόσμου για αυτήν. Δεν χρειαζόταν το Έτος Άλκης Ζέη για να μάθουμε ή να θυμηθούμε την Άλκη Ζέη, αλλά οπωσδήποτε μπράβο στο Υπουργείο Πολιτισμού γιατί της άξιζε, γιατί σε τέτοιους δύσκολους καιρούς μια τέτοια στάση ζωής είναι σπάνιο μάθημα…
Στην τελευταία συνέντευξη που της πήρα, που μπορεί να ήταν και η τελευταία συνέντευξη που έδωσε, όταν την ρώτησα τι θα προσπαθούσε να αλλάξει από τη ζωή της απ’ όλα αυτά που έγιναν και έζησε μου απάντησε «το μόνο που θα ήθελα ήταν να μπορούσε να μην είχαν γίνει τα δεκεμβριανά τον Δεκέμβρη του 1944»
Εάν επιθυμείτε να σχολιάσετε το παραπάνω άρθρο ή οτιδήποτε άλλο στο Youfly, επισκεφτείτε τη σελίδα μας στο Facebook. Ή στείλτε μας μήνυμα στο Twitter. Για φωτογραφικό υλικό και ιστορίες, μεταβείτε στο Instagram μας.
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του παρόντος άρθρου, χωρίς αναφορά, με ενεργό σύνδεσμο (link) Youfly.com.
