Ο Ιάσονας Τριανταφυλλίδης με αφορμή την αναδρομική έκθεση φωτογραφίας «Nelly’s» στο Μουσείο Μπενάκη, γράφει για την σπουδαιότερη Ελληνίδα φωτογράφο, την Έλλη Σουγιουλτζόγλου.
NELLY’S – Η πιο διάσημη φωτογράφος στην Ελλάδα
Όταν γεννήθηκε στις 10 Νοεμβρίου του 1899 στο Αϊδίνη της Μικράς Αίας η Έλλη Σουγιουλτζόγλου, ένα από τα τέσσερα παιδιά του Χρήστου και της Μάρθας στην ουσία ήταν πολύ λίγος ο χρόνος που εφευρέθηκε η φωτογραφία και στην πραγματικότητα ακόμα και αν είχε εφευρεθεί ο κινηματογράφος, γίνονταν ακόμα πειράματα για την τελειοποίηση της θαυμαστής εφεύρεσης που επιτέλους αποτύπωνε τα πρόσωπα, τους ανθρώπους, τα τοπία, όλα.
Ποιος θα μπορούσε να φανταστεί πως αυτό το κοριτσάκι θα γινόταν η πιο διάσημη φωτογράφος στην Ελλάδα με το όνομα της ή μάλλον με το ψευδώνυμο που διάλεξε για να κάνει καριέρα, το NELLY’S θα σήμαινε την τέχνη της φωτογραφίας από μόνο του και κάποιες φωτογραφίες της θα γινόντουσαν τόσο διάσημες όσο κανενός άλλου φωτογραφίες – όπως η περίφημη φωτογραφία της Ρωσίδας χορεύτριας Ελισαβέτα Νικόλσκα στην Ακρόπολη το 1930 που χορεύει και πηδάει στον αέρα, ενώ ο αέρας παίρνει το ανάλαφρο ρούχο που φοράει. Πολλοί νομίζουν δε πως αυτή είναι η Ισιδώρα Ντάνκαν αν και απ’ ότι θυμάμαι η Ντάνκαν είχε πεθάνει πιο νωρίς. Φυσικά μετά την καταστροφή της Σμύρνης ήρθε με την οικογένεια της στην Αθήνα, ενώ λίγο πριν είχε πάει στη Δρέσδη στη Γερμανία να σπουδάσει ζωγραφική και μουσική, αλλά τελικά σπούδασε και ασχολήθηκε με την φωτογραφία. Κάπου εκεί γνωρίζει και το μελλοντικό και για πάντα σύντροφο και σύζυγο της και Άγγελο Σεραϊδάρη.
Ήρθε στην Αθήνα, άνοιξε φωτογραφείο, άρχισε να φωτογραφίζει και αυτό κράτησε έως το 1939 που έφυγαν με τον σύζυγο της για την Αμερική και που ο πόλεμος τους κράτησε εκεί. Εκεί η Νελλη έκανε δεύτερη καριέρα, ενώ δεν σταμάτησε ούτε για μια στιγμή στην Αμερική ειδικά να σπουδάζει και να ξανασπουδάζει την τέχνη της, όχι μόνο μαθητεύοντας δίπλα σε σπουδαίους φωτογράφους και μεγάλα περιοδικά, αλλά παγαίνοντας ακόμα και σε σχολές και σεμινάρια όπως στο New York University. Παρακολούθησε ακόμα και μαθήματα υψηλής ραπτικής στην Ουάσιγκτον. Ήταν μια γυναίκα που όσο ζούσε ήθελε πάντα να μαθαίνει και να μαθαίνει και όχι μόνο όσον αφορά την τέχνη της, αλλά και γενικά, για αυτό ασχολήθηκε και με την κεραμική από ένα σημείο και μετά.
Η Νέλλη και ο σύζυγος της ήρθαν στην Ελλάδα το 1966. Η Νέλλη σταματά τη φωτογραφία και το 1975 με προτροπή της Ελένης Βλάχου, η Μαρία Kαραβία την ανακαλύπτει ξανά και της κάνει αφιέρωμα στην Καθημερινή. Από το 1975 έως το 1997 που η Νέλλη φεύγει από τη ζωή στα 98 της χρόνια, το έργο της μελετάται, προβάλλεται, κάνει τον γύρο του κόσμου και της Ελλάδας βεβαίως και αποδεικνύεται πόσο αυτή η γυναίκα ήταν πολύ μπροστά από την εποχή της.
Ο τρόπος που φωτογραφίζει το γυμνό στα αρχαία μνημεία στα χρόνια του ’20, ο τρόπος που φωτογραφίζει τους λαϊκούς ανθρώπους στα χωριά, στα βουνά και στις θάλασσες, ο τρόπος που φωτογραφίζει τα πορτρέτα, τους καλλιτέχνες, τους πολιτικούς, τα μοντέλα της μόδας, της αρχαιότητας, ο τρόπος που ασχολείται με την ειδησεογραφική φωτογραφία ακόμα και τη διαφήμιση είναι κάθε φορά τουλάχιστον 50 χρόνια μπροστά από την εποχή της. Σιγά σιγά οι ίδιες οι φωτογραφίες της, την κάνουν γνωστή και αγαπημένη σε όλο τον κόσμο και στην Ελλάδα φυσικά και επειδή αυτά τα γυμνά ήταν από τις πιο γνωστές λήψεις της έφτασαν να πιστεύουν πολλοί πως η Νέλλη έκανε μόνο φωτογραφίες με γυμνούς και γυμνές στην Ακρόπολη.
Κάθε κλικ της στη μηχανή τελικά ήταν και ένα έργο τέχνης
Ευτυχώς η Νέλλη ήδη από τα χρόνια του ’80 είχε παραχωρήσει το αρχείο της στο πάντα χρήσιμο και προσεκτικό Μουσείο Μπενάκη και εκτός από όλα τα άλλα που έχει κάνει το συγκεκριμένο μουσείο στο παρελθόν και όσο ζούσε, αλλά και όταν έφυγε η Νέλλη, φέτος κάνει μια πολύ μεγάλη έκθεση που ξεκίνησε στις 23 Φεβρουαρίου και θα κρατήσει έως τις 23 Ιουλίου και επιπλέον εξέδωσε ένα αριστουργηματικό κατάλογο – τόμο, το πιο ολοκληρωμένο αφιέρωμα στη Νέλλη και την τέχνη της που έχει γίνει μέχρι σήμερα, όπου δεν περιέχονται μόνο οι φωτογραφίες που υπάρχουν στην έκθεση, αλλά πολύ περισσότερες και που αναδεικνύουν την πραγματικά πολυσχιδή έως συγκλονιστική προσωπικότητα αυτής της γυναίκας που σφράγισε με την παρουσία της τη φωτογραφία στην Ελλάδα του 20ου αιώνα.
Η έκθεση φωτογραφίας «NELLY’S» είναι ανοιχτή για το κοινό, Πέμπτη και Κυριακή 10.00-18.00 και Παρασκευή και Σάββατο 10.00-22.00 και αξίζει τον κόπο να την επισκεφτείτε. Είναι μια απόλαυση. Επιτέλους η Νέλλη όχι μόνο με τα αρχαία, όχι μόνο με τα γυμνά, όχι μόνο με τη φύση και τα χωριά στην Ελλάδα και τους κατοίκους της αλλά η Νέλλη σε όλο της το μεγαλείο, σε ότι και αν φωτογράφισε. Κάθε κλικ της στη μηχανή τελικά ήταν και ένα έργο τέχνης.
Αξίζουν πολλά συγχαρητήρια στο Μουσείο Μπενάκη πριν απ’ όλα βέβαια και ιδιαιτέρως στην κυρία Αλίκη Τσίργιαλου, υπεύθυνη του φωτογραφικού αρχείου Μπενάκη που έβαλε πραγματικά μια σπουδαία υπογραφή και με την έκθεση, αλλά κυρίως με το βιβλίο -γράφω για το βιβλίο γιατί αυτό ευτυχώς θα μείνει στον χρόνο- για την διατήρηση της μνήμης στο διηνεκές και στην προσπάθεια να αποκαλυφθεί η Νέλλη σε όλο της το μεγαλείο… Πηγαίντε στην έκθεση και προσπαθήστε να αγοράσετε αυτόν τον κατάλογο που έχει τον τίτλο NELLY’S.
Εάν επιθυμείτε να σχολιάσετε το παραπάνω άρθρο ή οτιδήποτε άλλο στο Youfly, επισκεφτείτε τη σελίδα μας στο Facebook. Ή στείλτε μας μήνυμα στο Twitter. Για φωτογραφικό υλικό και ιστορίες, μεταβείτε στο Instagram μας.
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του παρόντος άρθρου, χωρίς αναφορά, με ενεργό σύνδεσμο (link) Youfly.com.
