Ο Δημήτριος Ζαπάντης γράφει για το θέατρο και το ρόλο που έχουν οι θεατρικές παραστάσεις στην κουλτούρα μας.
Η θεατρική κουλτούρα κάθε εποχής περνάει μέσα από την παράσταση. Ως παράσταση δεν εννοούμε την παραγωγή, που πολλοί ταυτίζουν με την παράσταση, αλλά ουσιαστικά την τριμερή διάκριση, κειμένου, σκηνοθεσίας του κειμένου και παράστασης· η παράσταση, το τελικό προϊόν της αναφερθείσας τριχοτόμησης αν θέλετε, είναι το μοναδικό γεγονός το οποίο έχει μάρτυρες. Επί της ουσίας μια παράσταση χωρίς κοινό- είτε ζωντανό, είτε μέσω οθόνης- δεν είναι παράσταση. Ένα άλλο στοιχείο της παράστασης είναι, πως είναι ένα εφήμερο γεγονός το οποίο μπορεί να συμβεί μια φορά.
Βλέποντας ένας θεατής μια παράσταση του ζωντανού οργανισμού που λέγεται θέατρο, εκείνη τη στιγμή τον συντρέχουν αρκετές γνωστικές, αισθητικές, συναισθηματικές και προσωπικές διαδικασίες. Από την άλλη μεριά, ο κάθε παραγωγός επενδύει στα οργανωμένα σκηνικά σημεία με σκοπό να παράγει ένα θεατρικό έργο τέχνης. Αρκετοί από εμάς όταν βλέπουμε μια παράσταση αντιλαμβανόμαστε μόνο το τελικό προϊόν. Και δεν συμπεριλαμβάνουμε στο σκεπτικό μας τον τρόπο που έχει φτάσει η παράσταση στο <σανίδι> τις πρόβες των ηθοποιών κ.α. Μέχρι το τελικό προϊόν του θεατρικού έργου τέχνης σε κάθε επίπεδο προστίθενται συγκεκριμένες διαστάσεις, οι οποίες είναι δύσκολο να απομονωθούν κατά τη διάρκεια μιας παράστασης.
Το θέατρο και οι θεατρικές παραστάσεις
Σημαντικό ρόλο στην παρακολούθηση ενός έργου, εκτός από τη διάθεση του και τη θεατρική κουλτούρα του κάθε θεατή (δεν αναφέρουμε σκοπίμως τις οικονομικές δυνατότητες)* παίζουν και οι ανοίκειες χρήσεις του θεατρικού υλικού. Αρκετά θέατρα προσπαθούν να ανεβάσουν παραστάσεις με επιτυχημένο προφίλ προσθέτοντάς τους κάτι ανοίκειο ώστε να τραβήξει το κοινό. Όμως το ανοίκειο δεν εγγυάται την πρωτοτυπία. Πολλώ δε μάλλον όταν βλέπουμε αρχαίες παραστάσεις οι οποίες δεν έχουν να πουν τίποτα στο σήμερα. Ουσιαστικά οι νέες παραστάσεις που προσπαθούν να παρουσιάσουν ένα θέαμα που βασίζεται στη φόρμα κι όχι στο περιεχόμενο δεν κομίζουν ιδιαιτερότητα. Έτσι, αφήνουν έκθετους τους παραγωγούς που έχουν επενδύσει και αναγκάζουν τους ηθοποιούς σε μια ανυπέρβατη υποκριτική πεπατημένη.
Το θέατρο δεν ήταν ποτέ αμιγώς ψυχαγωγία. Συμπεριληπτικά υπόφωσκαν οι κοινωνικές συνδηλώσεις. Μετά από την εποχή της πανδημίας, μετά από τόσες διαδικτυακές παραστάσεις για άλλη μια φορά το ζωντανό θέατρο θα αποτελέσει όχι απλά ψυχαγωγία, αλλά διαφυγή από την καθημερινότητα. Και εναλλακτική πρόταση που τόσο καιρό μας είχε λείψει. Άλλωστε η τελευταία λέξη ανήκει στο κοινό.
* (μπορεί αρκετοί να μην έχουν την οικονομική δυνατότητα για ακριβές παραστάσεις, αλλά όπως βλέπουμε από τις προτάσεις του youfly.com, υπάρχει πληθώρα παραστάσεων για όλες τις τσέπες σε μια εποχή έναρξης μετά από καιρό των θεάτρων που οι άνθρωποι αυτοί παραγωγοί, ηθοποιοί, σκηνοθέτες κ.α. Επενδύοντας σε χρήμα και χρόνο, μας καλούν να αποδείξουμε πως μέρος του πυρήνα της κουλτούρας μας είναι και το θέατρο.)
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του παρόντος άρθρου, χωρίς αναφορά, με ενεργό σύνδεσμο (link) Youfly.com.
