Ο Νίκος Κουρής μίλησε στο Youfly και τη Μαριλένα Θεοδωράκου για τη “Γίδα”, τη πανδημία αλλά και το θέατρο που ονειρεύεται να είναι λαϊκό!
Γίνεται ένας άνθρωπος να ερωτεύεται μια γίδα; Ο Νίκος Κουρής βάζει τα πράγματα στη θέση τους και εξηγεί την ακραία σύλληψη του Έντουαρντ Άλμπι. Πρόκειται για το τελευταίο έργο του Αμερικανού συγγραφέα «Η γίδα ή ποια είναι η Σύλβια;» που θα δούμε από τις 7 Οκτωβρίου στο θέατρο Αθηνών.
Η παράσταση ανεβαίνει για τρίτη χρονιά, με το Νίκο Κουρή, τη Λουκία Μιχαλοπούλου, τον Γιάννη Δρακόπουλο και τον Μιχαήλ Ταμπακάκη. Τους τέσσερις ηθοποιούς σκηνοθετεί ο Νικορέστης Χανιωτάκης.
«Πρόκειται για ένα ακραίο έργο, με απίστευτο χιούμορ»
Ρωτάω το Νίκο Κουρή, γιατί το εν λόγω έργο δεν το βλέπουμε πολύ συχνά στο θέατρο. Είναι από εκείνα τα κείμενα που έχει μια μεγάλη παρεξήγηση ακριβώς, επειδή έχει μια ακραία σύλληψη. Ένας άνθρωπος ερωτεύεται μια γίδα και το αποκαλύπτει στον καλύτερο του φίλο. Αυτό φέρνει έναν μύλο επιπτώσεων στη ζωή του.
Αυτή η ακραία επιλογή του Άλμπι, ο οποίος είναι πολύ κοντά στην τραγωδία, είναι ένα πρόσχημα, μου εξηγεί ο ηθοποιός που ερμηνεύει τον Μάρτιν. Τον άνθρωπο που ερωτεύεται μια γίδα. Ο συγγραφέας ονομάζει το έργο του αυτό τραγωδία. Είναι επηρεασμένος από τον Ευριπίδη και έχει συστατικά αστικής τραγωδίας. Η τραγωδία έχει σχέση όχι μόνο με το τραγικό και συγκλονιστικό φινάλε του έργου. Έχει σχέση με το πώς διαχειρίζεται ο Μάρτιν τη φυσικότητα της ζωής μέσα σε ένα σπίτι.
Πρόκειται για ένα ακραίο έργο, με απίστευτο χιούμορ και λοξές ματιές. Ποτέ δεν ξέρεις τι εννοεί, εξού και ο άλλος τίτλος του έργου «Η γίδα ή ποια είναι η Σύλβια;». Υποτίθεται ότι η γίδα είναι η Σύλβια. Αλλά ποια είναι αυτή η γίδα; Τι ακριβώς είναι αυτό το ζώο; Τι φέρνει στις ζωές τους; Τι ενοχλεί, τι δεν γίνεται αποδεκτό;
Η Γίδα… «Δεν είναι ένα έργο κτηνοβασίας, η σύλληψη του έργου είναι σχηματική»
Για το Νίκο Κουρή το έργο μιλάει για τα αισθήματα των ανθρώπων. Για τα ανομολόγητα πράγματα που κουβαλάμε όλοι και που όταν τα πεις, αν καταφέρεις να τα ονομάσεις, είσαι καταδικασμένος. Από την κοινωνία και από τους ανθρώπους που σε αγαπούν.
Στην πραγματικότητα δεν επιτρέπεται να αισθάνεσαι προσωπικά. Επιτρέπεται να αισθάνεσαι μόνον, κατά τη γνώμη του, με τον τρόπο που οι άλλοι θέλουν να ακούσουν. Αυτό που νιώθεις πρέπει να γίνεται αποδεκτό από τους άλλους.
Ο ρόλος του προσπαθεί να μιλήσει για κάτι που του συμβαίνει. Δεν είναι καν σίγουρο αν η γίδα υπάρχει. Δεν είναι ένα έργο κτηνοβασίας, η σύλληψη του έργου είναι σχηματική. Είναι διαλεγμένη επίτηδες ακραία από τον σπουδαίο συγγραφέα Έντουαρντ Άλμπι για να σε πηγαίνει σε μια σκέψη μήπως αυτό είναι απλά ένα ψέμα. Είναι ένα όχημα για να μιλήσει κάποιος για κάτι.
Πρόκειται για μια εντελή κατασκευή. Ένα ολοκληρωμένο έργο με συγκλονιστικό μηχανισμό, όπως μου λέει ο ηθοποιός. Ο ‘Αλμπι πήγε σε μια πολύ ακραία περιοχή, εξού και το έργο αυτό δεν πολυανεβαίνει. Επειδή παρεξηγείται, φαντάζει τόσο επίτηδες και έχει κάτι πολύ προκλητικό. Αλλά πολύ βαθύ. Φτάνει να το δεις και να το ανεβάσεις όπως το αξίζει.
«Το γούστο είναι απόλυτα προσωπικό»
Το ανέβασμα του έργου που θα δούμε στο θέατρο Αθηνών δεν ασχολείται καθόλου με την κτηνοβασία. Ούτε με τον ρεαλισμό του πράγματος. Αυτό που ενδιαφέρει τον σκηνοθέτη και τους τέσσερις ηθοποιούς της παράστασης είναι να ανοίξουν οι ασκοί του Αιόλου. Να αναρωτηθούμε όλοι τι είναι αυτό που ορίζει τις επιλογές μας. Γιατί διαλέγουμε αυτόν τον άνθρωπο και όχι έναν άλλον; Τι είναι αυτό που περιμένουμε από την επιλογή μας; Ποια είναι η αληθινή μας επιθυμία;
Αυτό είναι ένα από τα θέματα που θίγει το έργο: η δυστυχία να διαλέγεις τα σωστά πράγματα για τους άλλους, να υιοθετείς εσύ το γούστο των άλλων. Το γούστο είναι απόλυτα προσωπικό, η ψυχή είναι απόλυτα προσωπική και οι πράξεις είναι απόλυτα αντικειμενικές.
Ο Μάρτιν, ο ρόλος που ερμηνεύει, αποκαλύπτει το εξής: μιλάει για το αληθινό αίσθημα του έρωτα, για το αίσθημα που σου αποκαλύπτει κάτι. Ο Νίκος Κουρής μου θυμίζει κάτι που έχει πει ο Ρολάν Μπαρτ. Ότι ο έρωτας είναι ένα αίσθημα που σε αφανίσει, σε σβήνει. Δεν σου αφήνει τίποτα από το γνωστό σου εαυτό. Ο διάσημος αρχιτέκτονας Μάρτιν το έπαθε αυτό με το βλέμμα αυτού του ζώου. Το οποίο έχει κάτι απόκοσμο, κάτι έξω από την κοινωνία. Πρόκειται για έναν hi tech αρχιτέκτονα, έναν άνθρωπο επιτυχημένο, διάσημο, πλούσιο, με πολύ ωραία οικογένεια. Είναι πολύ καλά με τη γυναίκα του και με το παιδί του. Και ξαφνικά στη ζωή του, από το πουθενά του συμβαίνει αυτό. Ξεκινάει κάτι που τον πηγαίνει σε αυτό που παρακολουθούμε στην παράσταση το οποίο είναι χωρίς επιστροφή.
«Αισθάνομαι πολύ τυχερός που συνάντησα τη… Γίδα»
Ο κόσμος αγκάλιασε την παράσταση και στα δύο προηγούμενα ανεβάσματά της στο Θέατρο Θησείον. Πολλοί πήγαν να τη δουν και πέντε φορές. Αναμφισβήτητα είναι ένα σπουδαίο έργο, μου λέει ο Κουρής. Οι άνθρωποι που το έχουν διαβάσει ή έχουν δει την παράσταση, το συζητούν και δεν βρίσκουν απαντήσεις. Γιατί απαντήσεις δεν υπάρχουν. Όπως δεν υπάρχουν και στην τραγωδία. Άλλωστε, αυτό είναι και το ωραίο με τις τραγωδίες, όπως και με τα όλα τα σπουδαία έργα.
Ο Άλμπι συνδέει το έργο του «Η γίδα» με την τραγωδία. Μιλάει για τον όρο τραγωδία που ουσιαστικά σημαίνει το τραγούδι, η ωδή του τράγου. Υπάρχουν πολλές ερωτήσεις και απορίες. Και οι ίδιοι οι ηθοποιοί που φέτος ξανακάνουν πρόβες, νιώθουν ότι πάλι ξεκινάει κάτι από την αρχή. Είναι ένα έργο που ο ίδιος αισθάνεται πολύ τυχερός που το συνάντησε.
Του το πρότεινε ο Νικορέστης Χανιωτάκης. Παρά το θέμα του, δεν φοβήθηκε να το κάνει. Είναι από αυτές τις στιγμές που, όπως ο ίδιος μου λέει, δεν μπορούσε να μην το κάνει. Και τώρα που είναι στις πρόβες πάλι του αρέσει από την αρχή, γιατί είναι ένα συναρπαστικό έργο. Οι διάλογοί του, ο τρόπος που κινούνται τα πρόσωπα, αυτά που λέγονται, το χιούμορ του. Το στρεβλό χιούμορ, το ευριπίδειο χιούμορ που είναι στη θέση της ανημπόριας.
Ο Άλμπι, όπως μου εξηγεί ο Νίκος Κουρής, παίζει πολύ με το κοινόχρηστο της γλώσσας. Αυτό προσπαθεί να κάνει και στο ρόλο του. Την προσπάθεια κάποιος να ονομάσει κάτι με έναν κοινόχρηστο τρόπο, που ακριβώς επειδή είναι κοινόχρηστος είναι και παρεξηγήσιμος. Οι λέξεις είναι ίδιες, υπάρχει ένα συνεχές αδιέξοδο, εξού και το σκηνικό της Αρετής Μουστάκα που είναι μια κατασκευή από πλεξιγκλάς. Μέσα σε αυτό βλέπουμε τους ηθοποιούς σα να βρίσκονται σε έναν χώρο ενός πειράματος. Σα να είναι ένας άνθρωπος ένα πειραματόζωο της ζωής που τον βάζεις εκεί, του πετάς διάφορες πληροφορίες και τον παρατηρείς να δεις τι θα κάνει. Όπως ένας μεγεθυντικός φακός που μεγαλώνει τα πράγματα για να μπορέσουμε να τα δούμε.
«Δεν είναι απλό να είσαι δημιουργικός»
Ο ίδιος και οι τρεις ηθοποιούς που είναι μαζί του στη σκηνή δουλεύουν πολύ. Θα είναι έτοιμοι να ανέβει η παράσταση στις 7 Οκτωβρίου. Αλλιώς, θα περιμένουν μέχρι να τους το επιτρέψουν. Ο Νικορέστης Χανιωτάκης, όπως μου λέει ο Κουρής, είναι ένας νέος άνθρωπος με πολύ καλά στοιχεία σε αυτό που λέμε σκηνοθεσία. Δούλεψαν πολύ ωραία με την έννοια ότι αν στη θέση του σκηνοθέτη ακούει και μαθαίνει. Γιατί, όπως μου λέει, άνευ αυτού δεν γίνεται. Δεν γίνεται να υπάρχει αυτή η σκηνοθετίτιδα η οποία στο βωμό της ιδέας καταστρέφει κάθε δημιουργικότητα των ανθρώπων.
Το θέατρο δεν είναι μια δημοκρατική διαδικασία. Είναι μια διαδικασία που όλοι είναι ίσοι στο βαθμό που είναι όλοι δημιουργικοί. Δεν είναι απλό το να είσαι δημιουργικός. Πρέπει να έχεις τις κατάλληλες προϋποθέσεις. Χρειάζεται τεχνική, όρεξη, πολύ δουλειά και κόπο. Ο ίδιος, το ξέρει πολύ καλά μετά από 26 χρόνια στο θέατρο. Μου λέει χαρακτηριστικά πόσο μεγάλη παρεξήγηση είναι το να αισθάνεται κανείς ελεύθερος στο γάμο του Καραγκιόζη.
Όπως δεν μπορεί να αισθάνεται κανείς ελεύθερος σ’ ένα κομμάτι του Μπαχ αν δεν ξέρει τις νότες. Αν δεν έχει φτάσει σ’ ένα επίπεδο τεχνικής και να μπορείς να δημιουργήσει κάτι εκ νέου, αφού όμως έχει παρακολουθήσει την φτιαξιά του πράγματος. Δεν μπορεί κάποιος να αυτοσχεδιάζει πάνω στον Μπαχ χωρίς να γνωρίζει τις βασικές νότες.
«Η αλήθεια στο θέατρο δεν είναι η αλήθεια της ζωής»
Η ακρίβεια στο θέατρο, η τεχνική, το όριο, η ποίηση είναι το πιο δύσκολο πράγμα, μου λέει ο Νίκος Κουρής. Να σημειώσουμε ότι ήταν υποψήφιος και για Βραβείο Α’ Ανδρικού Ρόλου στα βραβεία κοινού Αθηνοράματος, ενώ πήρε το 2ο βραβείο ανδρικής ερμηνείας στα βραβεία κοινού All4fun. Δεν υπάρχει πιο δύσκολο πράγμα από το να φτιάξεις κάτι αληθινό με όρους καλλιτεχνικούς. Όχι με όρους ζωής, γιατί η ζωή έχει δικούς της όρους αλήθειας και ψέματος. Η αλήθεια στο θέατρο δεν είναι η αλήθεια της ζωής. Είναι μια άλλη αλήθεια και αυτό γιατί είναι τέχνη. Είναι μια κατασκευή. Νομίζουμε ότι αν μιμηθούμε τόσο άσχημα την φυσικότητα της ζωής που εμείς νομίζουμε ότι βλέπουμε, είναι αρκετό. Για τον ίδιο δεν είναι. Γι’ αυτό το θέατρο είναι κάτι τόσο δύσκολο. Πρέπει να έχει ομορφιά, ποίηση, αλήθεια, αλλά και τέχνη.
«Ονειρεύομαι ένα θέατρο λαϊκό»
Ονειρεύεται ένα θέατρο που θα έκανε τη ζωή μας λίγο πιο όμορφη και λίγο πιο σημαντική. Ονειρεύεται ένα θέατρο λαϊκό. Δεν πιστεύει ότι υπάρχει κάποιος που μπορεί να δει μια παράσταση και κάποιος που δεν μπορεί. Βεβαίως μπορεί να υπάρχει μια έλλειψης εκπαίδευσης. Αυτή την εκπαίδευση έχουμε ανάγκη. Δυστυχώς, κανείς δεν μπορεί πια να χαρίσει την προσοχή του σε κάτι πάνω από δύο λεπτά. Αυτό συμβαίνει και στο θέατρο, στο βιβλίο, στην ποίηση. Παρόλα αυτά υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που έχουν μια καλλιέργεια και μια εξάσκηση σε αυτό.
Τα social media, όπως και η τηλεόραση, έχουν τόσο μεγάλη επιτυχία, γιατί δεν ζητούν καμία εμπλοκή. Σε βγάζουν σε χρόνο dt από τον εαυτό σου. Υπό αυτή την έννοια είναι το πιο πανίσχυρο μέσο. Δεν υπάρχει πιο μεγάλη ασφάλεια από το να ξεχνάς τη σχέση σου με τον εαυτό σου.
Το θέατρο, βέβαια, σου ζητάει να του χαρίσεις ένα κομμάτι σου. Ένα κομμάτι της προσοχής σου, της σκέψης σου, της ψυχής σου, του προβληματισμού σου, του παρελθόντος σου. Μου εξηγεί, ότι αυτό δεν είμαστε εκπαιδευμένοι να το κάνουμε. Το ίδιο συμβαίνει και με ένα βιβλίο, έναν πίνακα, ένα ποίημα, ακόμα και με τη σχέση με τον εαυτό μας σε μια παραλία. Με το να μείνουμε μόνοι μας.
«Ο κορονοϊος σε κάτι μας προκαλεί»
Αν εξαιρέσει κάποιος ότι άνθρωποι αρρωσταίνουν και χάνουν τη ζωή τους, αν βγάλουμε αυτό το κομμάτι το οποίο είναι πραγματικά ζοφερό, πέραν αυτού είναι μια πολύτιμη διαδικασία. Όπως όλες οι διαδικασίες είναι σαφές ότι ο κορονοϊός σε κάτι μας προκαλεί, μου λέει ο ηθοποιός. Είναι σαφές όπως όλες οι δοκιμασίες. Είτε αυτό λέγεται μάσκα, είτε να κοιτάξεις τον διπλανό σου, είτε ότι τίποτα δεν είναι σίγουρο. Αναρωτιέται γιατί οι κοινωνίες πασχίζουν να μας σιγουρέψουν σε κάτι που δεν έχει καμία σιγουριά, αφού υπάρχει ο θάνατος και η αρρώστια. Πάνω σε αυτή την παράλογη σιγουριά και πάνω σε αυτή την παράλογη πολυτέλεια χτίζονται όλα. Η γνώμη του είναι ότι αν ζήσει κανείς με αυτή την ανασφάλεια, όχι επειδή τον φοβίζει αλλά επειδή είναι έτσι, την ξεχνά γιατί πηγαίνει μαζί της. Δεν πηγαίνει απέναντι για να την σπρώξει μακριά.
«Είμαι ευγνώμων και ευτυχής»
Το τηλεπαιχνίδι «Δες & Βρες» που παρουσιάζει ο Νίκος Κουρής στην ΕΡΤ1 προέκυψε πριν από την καραντίνα. Είπε αμέσως ναι, γιατί του άρεσαν οι ερωτήσεις που τεστάρουν τη γνώση αλλά και την προσοχή τόσο των παικτών όσο και των τηλεθεατών. Είναι στην καλύτερη φάσης της ζωής του, περνάει μοναδικά και, όπως μου λέει, νιώθει ευτυχής. Έρχεται σε επαφή με ανθρώπους που δεν θα συναντούσε ποτέ στο θέατρο, Του έχει δοθεί μια ευκαιρία να κάνει κάτι που δεν ξανακάνει. Κάτι που δεν πίστευε ότι θα μπορούσε να το κάνει. Γι’ αυτό είναι ευγνώμων και ευτυχής.
Ως παιχνίδι γνώσεων, του δίνει τη δυνατότητα να προτείνει ο ίδιος κάποια πράγματα που θα ήθελε να ακουστούν. Πράγματα που δεν ήξερε κανείς, όπως μα ερώτηση για τον συνθέτη Γιάννη Χρήστου, μια άλλη για την ταινία «Ο λόγος» του Καρλ Ντράγιερ, για τον Τάσο Λειβαδίτη, τον Κάλβο. Να το παρουσιάσει στο κοινό και να το κάνει να το ψάξουν λίγο παραπέρα. Αυτό, μου εξηγεί, είναι αναγκαίο επειδή ο Κάλβος, ο Σοφοκλής, ο Όμηρος μας δυναμώνουν. Είναι σπουδαίοι, γιατί μας δυναμώνουν και όχι επειδή είναι μια ελληνική γραμματεία που είναι για τους λίγους. Είναι για τους πολλούς. Και αυτό το λαϊκό θέατρο ονειρεύεται. Ένα λαϊκό θέατρο που περιέχει τον άνθρωπο και αφορά τον άνθρωπο στο βαθμό που είμαστε όλο στο ίδιο είδος. Σε αυτό πιστεύει.
Πληροφορίες παράστασης “Η Γίδα”
«Η γίδα ή ποια είναι η Σύλβια;»
Μετάφραση – Σκηνοθεσία: Νικορέστης Χανιωτάκης
Σκηνικά – Κοστούμια: Αρετή Μουστάκα
Πρωτότυπη μουσική-Επιμέλεια Ήχων: Γιάννης Μαθές
Φωτισμοί: Χριστίνα Θανάσουλα
Βοηθός Σκηνοθέτη: Τόνια Καζάκου
Καλλιτεχνική Επιμέλεια: Μαριάννα Παπασάββα
Επιμέλεια και εκτέλεση χτενισμάτων: Ελένη Πανέτσου
Φωτογραφίες: Αγγελική Κοκκοβέ
Παραγωγή: Θεατρικές επιχειρήσεις Κάρολος Παυλάκης
Παίζουν: Νίκος Κουρής, Λουκία Μιχαλοπούλου, Γιάννης Δρακόπουλος, Μιχαήλ Ταμπακάκης
Θέατρο Αθηνών
Βουκουρεστίου 10, Αθήνα, τηλ. 210 3312343
Πρεμιέρα: Τετάρτη 7 Οκτωβρίου 2020
Διάρκεια: 90 λεπτά (χωρίς διάλειμμα)
Ημέρες και ώρες παραστάσεων
Τετάρτη- Πέμπτη –Παρασκευή -Κυριακή: 21.15
Σάββατο: 21.30
Λαϊκή απογευματινή: Σάββατο: 18.15
Προπώληση εισιτηρίων:
https://www.ticketmaster.gr/ticketmaster_se_2005047.html
Τιμές εισιτηρίων:
Για τις πρώτες παραστάσεις η τιμή των εισιτήριων είναι γενική είσοδος 10 ευρώ αποκλειστικά στα κανάλια πώλησης της Ticketmaster
Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή, Κυριακή : 20ε,17ε,14ε
Φοιτητικό (πλην Σαββάτου βράδυ):14 ε
Νεανικό (έως 26 ετών) & άνω των 65 ετων:14ε (Τετάρτη & Πέμπτη)
Ανέργων:10 ε (Τετάρτη & Πέμπτη)
Λαϊκή Απογευματινή Σαββάτου :17ε
Βραδινή Σαββάτου: 20ε
