Ο Δημήτριος Ζαπάντης γράφει για την αντιμετώπιση του θεάτρου από το κράτος, σε σύγκριση μάλιστα με τον αθλητισμό και την εκκλησία.
Συνθήκη. Σε ορισμένο χρόνο, μια δραστηριότητα πρέπει μέσα από μια αλληλουχία πράξεων να ολοκληρωθεί. Ο χρόνος αντιμετωπίζεται διαφορετικά από τον ωρολογιακό. Αντικείμενα χάνουν το ρόλο που έχουν στην καθημερινή ζωή, κατά τη διάρκεια της επιτέλεσης. Οι χώροι επιτέλεσης συνήθως δεν είναι οικονομικά αυτοσυντηρούμενοι (σε μεγάλα αστικά κέντρα ιδιαίτερα), για μεγάλα διαστήματα της ημέρας δεν χρησιμοποιούνται και είναι οργανωμένοι ώστε, μια μεγάλη ομάδα ατόμων να μπορεί να παρακολουθήσει μια μικρή ομάδα ατόμων και ταυτόχρονα να έχει επίγνωση του εαυτού της.
Η εκκλησία, το θέατρο και τα αθλήματα προάγουν την κοινωνική συνοχή
Η παραπάνω συνθήκη ισχύει για την εκκλησία, για το θέατρο και για τα αθλήματα· και τα τρία αυτά προάγουν την κοινωνική συνοχή, επιτελούν δηλαδή ένα κοινωνικό σκοπό (δεν μας απασχολεί στο παρόν άρθρο το θρησκευτικό συναίσθημα). Ουσιαστικά, βλέπουμε την ίδια δομή σε διαφορετικά θεάματα. Ας δούμε όμως στην πράξη πως αντιμετωπίζει το κράτος αυτά τα ίδια τα θεάματα. Στο θέατρο μόνο on-line παραστάσεις, χωρίς θεατές, με άδεια ειδικού σκοπού για τις πρόβες και με τα μέτρα να τηρούνται σε όλη τη διάρκεια των προβών. Οι ηθοποιοί (σε κρατικές παραγωγές) υποχρεούνται σε rapid test – σωστά κατά τη γνώμη μας – και όταν δεν είναι στην σκηνή, πρέπει να φοράνε μάσκες.
Επίσης, δεν υπάρχουν σταθερά έσοδα για τους ηθοποιούς, μόλις τελειώσει η παράσταση ή το πλήθος των παραστάσεων, τελειώνουν και τα έσοδα της παραγωγής. Στο ποδόσφαιρο, τυχαία το αναφέρουμε σαν το πιο δημοφιλές άθλημα, οι παίκτες υποχρεούνται σε rapid test – σωστά κατά τη γνώμη μας – όσοι είναι στον πάγκο πλην του προπονητή είναι με μάσκα και υπάρχει συγκεκριμένος αριθμός θεατών που μπορεί να παρακολουθήσει το άθλημα. Όποιος διαφωνεί σε αυτό ας ψάξει να βρει τον αγώνα Απ. Σμύρνης Ολυμπιακός στις 31-01-2021 και ας δει την κερκίδα απέναντι από τις κάμερες.
Επιπλέον, υπάρχουν σταθερά έσοδα από τα τηλεοπτικά δικαιώματα και τους χορηγούς (δεν αναφερόμαστε σε ομάδες σαν τον Ολυμπιακό που έχουν και εύρωστο οικονομικά πρόεδρο). Στην εκκλησία, οι ιερείς δεν υποχρεούνται να κάνουν rapid test – γιατί άραγε;- πίνουν από το ίδιο κουτάλι (εννοούμε σαν πράξη μόνο) με την συνήθη πληθυσμιακή ομάδα που συμμετέχει στην τελετουργία της θείας λειτουργίας να είναι οι ηλικιωμένοι, δηλαδή οι πιο ευάλωτοι. Συμμετέχει περιορισμένος αριθμός ατόμων στο εκκλησίασμα, έχουν σταθερό κρατικό μισθό οι ιερείς και επιπλέον διάφορα “πλάγια” έσοδα όπως οι δωρεές των πιστών.
Η δυτική εκκλησία εδραίωσε το σύγχρονο θέατρο σαν πράξη
Επί πλέον, το θέατρο μοιάζει αρκετά και με τα δύο προαναφερθέντα πεδία εκτός από το δομικό και στο ηθολογικό κομμάτι, χάριν παραδείγματος όσον αφορά το αθλητικό κομμάτι έχουμε και στο θέατρο σωματικές δραστηριότητες οι οποίες επιτελούν και τον κοινωνικό σκοπό της διασκέδασης των θεατών. Με την εκκλησία αν και το θέατρο στα αρχαία χρόνια ήταν τελετουργικό, από το μεσαίωνα έχασε τον τελετουργικό του χαρακτήρα και αναδύθηκε μέσα από το εκκλησιαστικό δράμα. Η δυτική εκκλησία, ουσιαστικά εδραίωσε το σύγχρονο θέατρο σαν πράξη· εννοείται πως η πορεία του θεάτρου ήταν δυσανάλογη και εξελικτική έναντι της εκκλησιαστικής σταθερής επιτέλεσης με τον “ακλόνητο” χαρακτήρα.
Το θέατρο, το κράτος και η μεταξύ τους σχέση
Διακρίνουμε, λοιπόν, πως, από τα τρία προαναφερθέντα δομικά συστήματα αυτό που η κυβέρνηση την εποχή του κορονοϊού έχει στηρίξει λιγότερο είναι το θέατρο. Επιπλέον, για κάποιο ανεξήγητο λόγο μειώνει τη θεατρική αγωγή στα σχολεία και οι θεατρολόγοι παραμένουν αιώνια αναπληρωτές. Αντιλαμβανόμαστε πως, το θέατρο και γενικότερα η θεατρική αγωγή για την κυβέρνηση δεν είναι προτεραιότητα.
Η αντιμετώπιση του θεάτρου από το κράτος
Όμως, όταν στο θέατρο της Επιδαύρου ανεβαίνει μια παράσταση που εκφράζει το ένδοξο προγονικό κλέος (sic) όπως έγινε φέτος το καλοκαίρι στην παράσταση του Εθνικού, με τα μπουζούκια και τα στασίδια για παράδειγμα, η κυβέρνηση χρησιμοποιεί το θέατρο σαν πυρηνικό συστατικό του Ελληνικού DNA και σαν ατραξιόν ενός ιδεολογικού εθνικού αφηγήματος. Εδώ όμως υπάρχει μια αντίφαση. Το θέατρο, είναι προγονικό μας κατασκεύασμα κατά το δοκούν, όταν εκφράζει εθνικό συναίσθημα το στηρίζουμε. Όταν, όμως, δεν συνάδει με το εθνικό αφήγημα και είναι μια απλή παράσταση, δεν υπάρχει λόγος να ενδιαφερθούμε.
Κλείνοντας, αντί συμπεράσματος, θα αναφέρουμε τα λόγια του Λεβί-Στρως «η τέχνη σε όλες τις κοινωνίες δεν προσφέρει στον καταναλωτή την ευχαρίστηση στις αισθητικές του ανάγκες, αλλά είναι ένας οδηγός διδαχής και μαθητείας στην πραγματικότητα που μας περιβάλλει» και σημείο από την «χάρτα για την καλλιτεχνική και πολιτιστική παιδεία του υπουργείου εθνικής παιδεία της Γαλλίας». «Η καλλιτεχνική και πολιτιστική παιδεία συμβάλλει στη διαμόρφωση και στη χειραφέτηση της προσωπικότητας του ατόμου και του πολίτη, μέσω της ανάπτυξης της ευαισθησίας του, της δημιουργικότητάς του και του κριτικού πνεύματος. Πρόκειται για την παιδεία από την τέχνη».
Δείτε επίσης:
- Η Γυναίκα από την αρχαία τραγωδία στη σύγχρονη Ελλάδα
- Λουπέν: Ιππότης ή Βάρβαρος; Η κριτική του Δημήτριου Ζαπάντη
Εάν επιθυμείτε να σχολιάσετε το παραπάνω άρθρο ή οτιδήποτε άλλο στο Youfly, επισκεφτείτε τη σελίδα μας στο Facebook ή στείλτε μας μήνυμα στο Twitter. Για φωτογραφικό υλικό και ιστορίες, μεταβείτε στο Instagram μας.
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του παρόντος άρθρου, χωρίς αναφορά, με ενεργό σύνδεσμο (link) Youfly.com
