«Σαν βγεις στον πηγαιμό…» για την καβαφική Ιθάκη, παρέα με τον Οδυσσέα, να εύχεσαι στο ταξίδι να ανακαλύψεις το σημαντικότερο: εαυτόν. Η περιοδεύουσα παράσταση του ΔΗΠΕΘΕ Καλαμάτας «Οδυσσέως σχεδία», σε σκηνοθεσία Γιάννη Μαργαρίτη, έχει κάτι να πει για όλα αυτά.
Γράφει ο Παύλος Ηλ.Αγιαννίδης
Εκείνο, το ομηρικό «Άνδρα μοι ένεπε, μούσα πολύτροπον…», δεν είναι παρά η αρχή ενός πολυτάραχου, περιπετειώδους ταξιδιού; Με ποιον προορισμό, άραγε; Μόνον την Ιθάκη;
«Ο Οδυσσέας θέλει να γνωρίσει τα πάντα για να ανακαλύψει, εν τέλει, τον εαυτό του. Να περάσει από τον Κανένα («Οὖτις ἐμοί γ᾽ ὄνομα», όπως μας παραδίδει ο Όμηρος) στον Οδυσσέα το ‘βλαστάρι των θεών’», μου εξηγεί τη δική του θεώρηση ο σκηνοθέτης Γιάννης Μαργαρίτης. Που έκανε αυτό το ταξίδι, ή έστω ένα μέρος του, παράσταση υπό τον τίτλο «Οδυσσέως σχεδία», με τον Κώστα Αρζόγλου.
Παράσταση του ΔΗΠΕΘΕ Καλαμάτας, που ανεβάζεται σε μνημεία και αρχαία θέατρα της Περιφέρειας Πελοποννήσου, όπως εκείνο – το αιώνες σιωπηλό – της Αρχαίας Μεσσήνης (στις 8 Αυγούστου 2020 ζωντανά, αλλά και διαδικτυακά σε live streaming με την τεχνική στήριξη του Καναλιού της Βουλής). Ή ο Μυστράς. Αλλά και σε άλλους τόπους, στην Αττική και στον ελληνικό Βορρά.
«Έχει αδυναμίες που θέλει να ξεπεράσει. Παλεύει με τα ελαττώματα του και με τους συμβολισμούς. Τυφλώνοντας, για παράδειγμα, τον Κύκλωπα, κατατροπώνει τη μονοφθαλμία. Καθώς όσο περισσότερες διαστάσεις μπορεί να δει ο άνθρωπος, τόσο σοφότερος γίνεται. Με το ξεπέρασμα των αδυναμιών του, ο Οδυσσέας ανεβαίνει στην αυτοεκτίμησή του και μπορεί να κάνει το επόμενο βήμα. Θέλει να κατακτήσει την πραγματική γνώση και να κατορθώσει το ακατόρθωτο. Να φτάσει στον Θεό. Ή, ειδικά μέσα από την υπέροχη Νέκυια, την ραψωδία λ’ της ‘Οδύσσειας’ στο επέκεινα».
Η ίδια η «Οδύσσεια», πιστεύει ο Γιάννης Μαργαρίτης, δείχνει την πορεία του Ανθρώπου. Η ιδέα δε για την παράσταση «Οδυσσέως σχεδία» ξεκίνησε εν μέσω πανδημίας. «Σκεφτόμουν τι θα ήταν καλό για την μετά τον εγκλεισμό μας περίοδο, όταν πλέον θα προσπαθούσαμε να προσεγγίσουμε μια κάποια κανονικότητα. Τι καλύτερο, από ένα κείμενο που μιλάει για τη συνεχή πάλη και τις μάχες του ανθρώπου. Ένας ύμνος στην επιμονή και στην υπομονή».
Η παράσταση του ΔΗΠΕΘΕ Καλαμάτας, μου λέει, είναι βασισμένη σε κάποιες από τις ραψωδίες της «Οδύσσειας» του Ομήρου και έκανε πρεμιέρα στις 31 Ιουλίου στο Κάστρο της Καλαμάτας, πριν την περιοδεία της σε αρχαιολογικούς χώρους της Περιφέρειας Πελοποννήσου.
Ο τίτλος είναι και μια υπόμνηση. Ανακαλεί στη μνήμη τη ραψωδία ε’, που είχε παρουσιαστεί ως θεατρικό αναλόγιο, το 1998, από τον αξέχαστο Δάσκαλο (και «μετα-ποιητή» της ομηρικής «Οδύσσειας») Δημήτρη Ν.Μαρωνίτη και τη Μάγια Λυμπεροπούλου, στο Διεθνές Φεστιβάλ Πάτρας.
«Η παράσταση θέλει να προβάλλει τον ιαματικό και παρηγορητικό χαρακτήρα που έχει η Οδύσσεια. Η οποία είναι ένα άκρως γοητευτικό παραμύθι, που έχει όμως και μυστικά και φιλοσοφικά μονοπάτια. Αρκεί ο θεατής να αφήσει τον εαυτό του να γίνει συνοδοιπόρος του Οδυσσέα».
Και κάτι ακόμη: «Η ‘Οδύσσεια’ είναι και ένα πέρασμα από την προϊστορία των ηρώων και των κατορθωμάτων σε μια εποχή σκεπτόμενων όντων. Η παράσταση είναι η δική μας κατάθεση, του δικού μας αφηγηματικού ιστού, με διαφορετική προσέγγιση από εκείνη του Σπύρου Ευαγγελάτου. Πως το έπος μας οδηγεί στις βαθύτερες αρχές και αξίες του ευρωπαϊκού πολιτισμού, που έχουν ξεχαστεί στην εποχή μας».
Ο σκηνοθέτης Γιάννης Μαργαρίτης, ακόμη και στα δύσκολα γύρω μας, δεν σταματάει να κάνει και επόμενα σχέδια. Όπως την παρουσίαση το 2021 και στην Αθήνα της παράστασης «Εμφύλια έπη» του ΔΗΠΕΘΕ Καλαμάτας, που είχε σκηνοθετήσει σε κείμενο Φαίδωνα Χατζηαντωνίου και η χάρη της είχε φτάσει ως τη Γαλλία. «Μια παράσταση – μουσική συμφωνία», με πρωταγωνιστές ιστορικές προσωπικότητες: τους Νίκο Ζαχαριάδη, Οδυσσέα Ανδρούτσο, Δημήτριο Παλαιολόγο και Αλκιβιάδη, που είχαν κοινό φόντο κάποιον εμφύλιο.
Αυτή την περίοδο, ο Φαίδων Χατζηαντωνίου γράφει ήδη ένα έργο που επίσης θα παρουσιαστεί από το ΔΗΠΕΘΕ Καλαμάτας και σε σκηνοθεσία Γιάννη Μαργαρίτη, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του «Ελλάδα 2021». Ένα έργο που «πατάει» πάνω στην ιδέα του ανεβάσματος μιας παράστασης του «Καποδίστρια» κατά Νίκο Καζαντζάκη. Το αυθεντικό έργο του Καζαντζάκη προγραμματίζεται – ανεξαρτήτως του «Ελλάδα 2021» – να παρασταθεί από τον Τάσο Νούσια, στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης μέχρι το 2021.
Πληροφορίες παράστασης:
«Οδυσσέως σχεδία»
Μετάφραση: Δημήτρης Μαρωνίτης
Δραματουργική επεξεργασία, θεατρική διασκευή: Πλάτων Μαυρομούστακος, Γιάννης Μαργαρίτης
Σκηνοθεσία: Γιάννης Μαργαρίτης
Πρωτότυπη μουσική: Δημήτρης Οικονομάκης
Κοστούμια: Ελένη Μανωλοπούλου
Φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου
Παίζουν: Κώστας Αρζόγλου, Χρυσάνθη Δούζη, Νίκος Καρδώνης, Στάθης Κόικας
Παραστάσεις:
8/8 Αρχαία Μεσσήνη
10/8 Αρχαιολογικό Μουσείο Χώρας
11/8 Αμφιθέατρο Μελιγαλά
12/8 Μυστράς
17/8 Κάστρο Μεθώνης
19/8 Μουσείο Αρχαίας Ολυμπίας
21/8 Αρχαίο Θέατρο Μεγαλόπολης
23/8 Αρχαιολογικός χώρος Αρχαίας Επιδαύρου
26/8 Αρχαία Ήλιδα
27/8 Φεστιβάλ Πέτρας Πετρούπολη (Αττική)
28/8 Πολιτιστικό και Αθλητικό πάρκο Νέας Μάκρης (Αττική)
30/8 Δήμος Νεάπολης – Συκεών (Θεσσαλονίκη)
Προπώληση εισιτηρίων στο Viva.gr και στο πνευματικό κέντρο Καλαμάτας κάθε Τετάρτη, Πέμπτη & Παρασκευή 09:00 – 13:00.
