Ο ορίζοντας των προσδοκιών του θεατρικού κοινού διαφέρει ανάλογα το αισθητικό κριτήριο, τις γνώσεις και τα προσωπικά ερεθίσματα του καθενός· καθώς και του τόπου που μεγάλωσε. Διαφορετικό αισθητικό κριτήριο έχει ένας Κινέζος (και διαφορετικό κώδικα θεατρικού παιξίματος), διαφορετικό ένας Γερμανός και διαφορετικό ένας Έλληνας.
Οι δυο τελευταίοι όμως έχουν κάτι κοινό. Μοιράζονται το αρχαίο θέατρο σαν κοινό πολιτιστικό πρόγονο. Σαν συστατικό του πολιτιστικού τους πυρήνα. Οι Γερμανοί (Οι δυτικοί γενικότερα) αντιμετωπίζουν το αρχαίο θέατρο σαν ένα πολιτισμικό παρελθοντικό συστατικό απ΄ όπου έχει πιστοποιηθεί ο πολιτισμός τους. Αυτό το πολιτισμικό συστατικό το πέρασαν Άγγλοι και Ολλανδοί κυρίως, στις αποικίες τους σαν δείγμα πολιτισμικής ανωτερότητας. Οικειοποιήθηκαν τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό πηγή και με πολιτιστικό διάλογο με το σήμερα τον ενέταξαν στο πολιτιστικό τους εξουσιολόγιό.
Από την άλλη πλευρά οι Έλληνες, με την ασυνέχεια στα μάτια των δυτικών λόγω του αποκλεισμένου από τους δυτικούς Βυζαντίου, δημιούργησαν ένα εθνικό αφήγημα ένδοξου προγονικού κλέους, όπου ανάγουν το αρχαίο ελληνικό θέατρο σε γραμμικό υιοθέτημα των νεοελλήνων, ίδιον των προγόνων τους. Ξεχνώντας πως μας λείπουν βασικές γνώσεις για το αρχαίο θέατρο, όπως μετρικοί κώδικες, κουστούμια(που συνήθως είχαν πολλά στολίδια και δεν ήταν λιτά) και γλωσσική συγχρονία. Έτσι στα πλαίσια του θεατρικού πολιτισμικού γραμμικού αφηγήματος, οι Έλληνες θεοποίησαν παγκόσμια (θεατρικά) μνημεία, όπως το θέατρο της Επιδαύρου. Το οποίο ήταν αφιερωμένο στον θεραπευτή Ασκληπιό. Η ιδιοκτησιακή αντίληψη ενός παγκόσμιου μνημείου (Επίδαυρος) και η ανάδειξη αρχαίων παραστάσεων από τους Έλληνες, με εθνικιστική ρητορική και με περαιτέρω σκοπό η Ελληνική ιδιαιτερότητα να σκοποθετηθεί ισότιμα σε ένα δυτικό φαντασιακό πλαίσιο· οδηγεί το (νέο) Ελληνικό έθνος σε ένα συμβολικό κεφάλαιο, που προκύπτει από τους αρχαίους προγόνους του.
‘Όμως υπάρχει ένα πρόβλημα, οι αρχαιόθεμες παραστάσεις που ανεβαίνουν ως επί το πλείστον στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου, έχουν εκφυλίσει το ορίζοντα προσδοκιών του κοινού για δυο σημαντικούς λόγους. Ο πρώτος είναι ο δυτικότροπης αντίληψης θεατρικός κώδικας παιξίματος. Ο κώδικας αυτός με τους θρήνους, τις ρεαλιστικές αποχρώσεις κ. α. Προήλθε σαν κληρονομιά των Ροντήρη – Πολίτη μαθητών του Ράινχαρτ. Μαθητεύοντας δίπλα στον Γερμανό σκηνοθέτη, οι δυο προαναφερθέντες ενέταξαν – στην ανύπαρκτη για την Ελλάδα του πρώτου μισού και έπειτα-σκηνοθετική οπτική τις δυτικότροπες αποχρώσεις παραστασιακής επιτέλεσης της αρχαίας τραγωδίας. Αυτό που βλέπουμε σήμερα και θεωρείται από πολλούς κανονικό, είναι μια δυτικότροπη σύλληψη αρχαίας τραγωδίας συνεπικουρούμενη από αρχαιόφιλους κριτικούς, εδραιωμένη ώστε να θεωρείται κανονικότητα. Το αποτέλεσμα είναι πως όταν επιχειρηθεί ,μια διαφορετικής αντίληψης οπτική παιξίματος, ο κόσμος δεν αντιλαμβάνεται το διαφορετικό και <γιουχάρει> τους συντελεστές π.χ.Πέρσες του Gotscheffτο 2009.
Ο δεύτερος λόγος είναι πως το αρχαιοελληνικό δράμα, ειδικά στην Επίδαυρο αλλά και σε περιοδείες ανά την Ελλάδα, από τα θεατρικά σχήματα, χρησιμοποιείται εν είδει πασαρέλας ανάδειξης καλλιτεχνικής(εμπορικής καλύτερα) αξίας. Πλέον, αποτελεί κρηπίδωμα απόδειξης αξίας για κάθε ηθοποιό, ειδικά για νέους ηθοποιούς, η συμμετοχή τους σε μια αρχαία Επιδαύρεια τραγωδία ανεβάζει τις μετοχές των. Όμως, έτσι ξεφεύγουμε από το Αριστοτελικό πάθημα του ελέου και του φόβου και εκπίπτουμε σε ένα παραστασιακό δρώμενο, όπου επίκεντρο δεν είναι ο ναυαγισμός του ατόμου και η πάλη θεών και ανθρώπων αποκυήματα του πνεύματος της αρχαίας τραγωδίας, αλλά το πως θα παίξει ο τάδε ηθοποιός να τον θαυμάσουμε.
Συμπερασματικά θα μπορούσαμε να πούμε πως ο εδραιωμένος από τον προηγούμενο αιώνα ορίζοντας προσδοκιών του κοινού, εξελίχθηκε σε μια λανθάνουσα οπτική αισθητικής προσωποποιημένης αντίληψης. Έτσι, οτιδήποτε διαφορετικό αν δεν διαφημιστεί σωστά και δεν γίνει εμφανής η εμπορική του αξία δεν έχει τύχη να κεντρίσει τον ορίζοντα των προσδοκιών του ελληνικού κοινού.
Δημήτριος Ζαπάντης
ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΤΟ YOUFLY.COM ΣΤΟ GOOGLE NEWS ΚΑΝΟΝΤΑΣ ΚΛΙΚ ΕΔΩ.
