20.6 C
Athens
Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024

Η πολλαπλότητα του μεταμοντερνισμού μέσα μας

Τον προηγούμενο αιώνα ο πλανήτης ήρθε αντιμέτωπος με δυο παγκόσμιους πολέμους, τα αποτελέσματα των πολέμων αυτών οδήγησαν τους ανθρώπους να έρθουν σε ρήξη με τις βεβαιότητές των και είχαν σαν αποτέλεσμα οι αβεβαιότητες να κυριαρχούν. 

Γράφει ο Δημήτριος Ζαπάντης

Οι διάφοροι-ισμοί (ρομαντισμός, εξπρεσιονισμός κ.α.), επαναπροσδιορίζονταν ή χάνονταν. Η κάθε εποχή όμως, ήταν μοντέρνα σε σχέση με την προηγούμενη. Ο μοντερνισμός πάντα φανέρωνε κάτι νέο· μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, η baby boomer generation(1946-1960) οδηγήθηκε μέσα από τον υπαρξισμό και το παράλογο σε κάτι νέο, τον μεταμοντερνισμό(ορισμένοι εντοπίζουν την αφετηρία της μεταμοντέρνας εποχής στην πτώση του τείχους του Βερολίνου). 

Συγκεκριμένα στο θέατρο, το παράλογο είναι ο πρόδρομος του μεταμοντέρνου. Από τον Ιονέσκο μέχρι τον Μπέκετ, η αποδόμηση της λογικής της αναπαράστασης, μιλούσε την γλώσσα των ανθρώπων της εποχής εκείνης. Μια κοινωνία αποδομημένη  που έπρεπε να βρεί ξανά<τα πατήματά της>. Όπως αναφέρει και ο καθηγητής Σάββας Πατσαλίδης <η γενιά των <<παράλογων>> έζησε <<εισπνέοντας>> της αναθυμιάσεις της ατομικής έκρηξης και τη βαρβαρότητα των στρατοπέδων συγκέντρωσης>. Η γενιά αυτή καθόρισε εν πολλοίς τις επόμενες εξελίξεις (μην ξεχνάμε πως οι πόλεμοι συνεχίστηκαν ανα 20ετία περίπου Κορέα, Βιετνάμ, Ιράκ).

Το ερώτημα που προκύπτει είναι γιατί μια εποχή να ορίζεται μετα-μοντέρνα και τελικά τι είναι το μεταμοντέρνο, ειδικά στο θέατρο. Αν και δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε με ορισμό τι είναι το μεταμοντέρνο, θα λέγαμε πως ο όρος μοντερνικότητα ανήκει σε μια εποχή ανάμεσα στους δυο παγκόσμιους πολέμους (ίσως και λίγο πιο πρίν) αλλά η μετα-μοντέρνα εποχή εμπεριέχει και την αποδόμηση. Σε αυτό το σημείο να αναφέρουμε, πως και ο  Alfred Jarry και οι Ντανταϊστές για παράδειγμα, υιοθέτησαν μια φυγή από τα συνηθισμένα ή μια αποδομιτική μορφή αντίστοιχα. Όμως, πλέον ο μεταμοντερνισμός εμπεριέχει όχι μόνο αποδόμηση, αλλά και διασυνδετικότητα, κρεολοποίηση, αντιφάσεις κ. α. Σε αυτό έχει παίξει ρόλο και η εποχή μας, όπου δίνει μέσω της τεχνολογίας έυκολο βήμα να εξελιχθούν όλα αυτά. Ειδικότερα, όταν βλέπουμε μια μεταμοντέρνα παράσταση, αναζητούμε ίχνη νοημάτων σε αυτά που βλέπουμε· καθιστώντας το υποκειμενικό στοιχείο τον πιο καθοριστικό παράγοντα του δέκτη. Δεν είναι αλεατορισμός(μουσικό όρος του τυχαίου) ότι αναπαρίσταται στην σκηνή, αλλά υπονόμευση της υποκειμενικότητας. Για παράδειγμα όταν ο Μαρμαρινός στη Λυσιστράτη του στην Επίδαυρο είχε παρουσιάσει ένα μαγνητάκι της ακρόπολης πάνω σε ψυγείο, καταδείκνυε την φολκλοροποίηση της Ακρόπολης.

Ωραία ολα αυτά, εμείς τι σχέση έχουμε όμως σαν προσωπικότητες. Μέσα στην καθημερινότητά μας πόσους ρόλους αλλάζουμε άραγε, χάριν παραδείγματος, αντιμετωπίζουμε το ίδιο τον/τη συντροφό μας όπου καλούμαστε να είμαστε αυθεντικοί, το ίδιο τον ταξιτζή που θα μας πεί το αφήγημά του, πηγαίνοντας μας την κούρσα του και το ίδιο τον εργοδότη-συνάδελφό μας; Μέσα από τις κοινωνικές συναναστροφές προκύπτει μια πολλαπλότητα ρόλων, με διασυνδετικότητα, προσποίηση, αυθεντικότητα, κ.α. Ακριβώς όπως μια μεταμοντέρνα παράσταση. Προσωπική μου άποψη είναι πως πλέον κινούμαστε στα όρια της εποχής και του θεάτρου μετά-το μεταμοντέρνο, όπου κυρίαρχο ρόλο θα έχουν οι ψηφιακές μορφές αναπαράστασης· και τα ηλεκτρονικά <εγώ> του κοινού θα παίζουν κυριάρχο ρόλο, στο τι θα ανέβαίνει σε ένα θέατρο (σε σχέση με το αισθητικό κριτήριο του καθενός). Άλλωστε, ο ψηφιακός μεταμοντερνισμός αναπαράστασης έκανε το πρελούδιό του στο ευρύ κοινό, μέσα στην καραντίνα του Κορονοϊού και η ταχύτητα των αλλαγών συναρτάται με τη μετατόπιση των ορίων στο θέατρο.

Η πολλαπλότητα του μεταμοντερνισμού μέσα μας


Δημήτριος Ζαπάντης
Δημήτριος Ζαπάντης
Λέγομαι Δημήτρης Ζαπαντης έχω γεννηθεί το 1978 στην Πάτρα, εργάζομαι σαν θεατρολογος στην περιφέρεια δυτ. Αττικής και μένω στην Πετρούπολη. Είμαι απόφοιτος με υποτροφία του τμήματος θεατρολογιας πανεπιστημίου Πατρών, όπου και κάνω το μεταπτυχιακό μου στην πρόσληψη του αρχαίου δράματος, έχω σκηνοθετήσει, στο θέατρο act την παράσταση Σταθμός Ωρίων του Γιάννη Σιδέρη και είμαι κριτικός θεάτρου και δραματοθεραπευτης.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ακολουθηστε μας
65,000ΥποστηρικτέςΚάντε Like
13,090ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
11,546ΑκόλουθοιΑκολουθήστε

ΔΗΜΟΦΙΛΗ