Είκοσι έξι χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από το θάνατο του κορυφαίου Μάνου Χατζιδάκι, που «έφυγε» από τη ζωή στις 15 Ιουνίου 1994, σε ηλικία 68 ετών.
Με αφορμή την επέτειο του θανάτου του μεγάλου μας δημιουργού θυμόμαστε ένα συλλεκτικό πλάνο από το μακρινό 1963 στο οποίο βλέπουμε τη Μελίνα Μερκούρη να ακουμπά στα γόνατα του Μάνου συνοδεύοντάς τον στο τραγούδι του, «Κυρ Αντώνης», για τις ανάγκες ενός αφιερώματος της γαλλικής τηλεόρασης σε εκείνον.
Για τη ζωή και το έργο του μεγάλου δημιουργού έχει χυθεί πολύ μελάνι. Εκτός από κορυφαίος συνθέτης και ποιητής, ήταν ο πρώτος που με το έργο του «πάντρεψε» τη λόγια μουσική με τη λαϊκή. Ήταν εκείνος που κέρδισε το χαρακτηρισμό της «μεγαλύτερης μουσικής ιδιοφυΐας της Ελλάδας».
Γεννημένος στην Ξάνθη στις 23 Οκτωβρίου 1925, άρχισε να μελετάει πιάνο ήδη από την ηλικία των… τεσσάρων ετών! Παράλληλα άρχισε να εξασκείται στο βιολί και το ακορντεόν.
Το 1945 υπήρξε χρονιά σταθμός στη ζωή του. Ο Χατζιδάκις άρχισε να κάνει παρέα με το Νίκο Γκάτσο, τον Κάρολο Κουν και το Νάνο Βαλαωρίτη στο πατάρι του Λουμίδη. Τότε ήταν που ξεκίνησε να ασχολείται με τη μουσική για τον κινηματογράφο, με πρώτο έργο του το «Αδούλωτοι Σκλάβοι».
Παράλληλα με την ενασχόληση του με τον κινηματογράφο, στις αρχές της δεκαετίας του ’50 ο Χατζιδάκις ξεκίνησε τη συνεργασία του με το Εθνικό Θέατρο και το Θέατρο Τέχνης. Επίσης άρχισε να γράφει μουσική για αρχαίες τραγωδίες και κωμωδίες «ντύνοντας» μουσικά την Ορέστεια, τη Μήδεια, τις Βάκχες, τη Λυσιστράτη, τις Όρνιθες, κ.ά.
Ο Χατζιδάκις αναμόρφωσε όλο το ελληνικό τραγούδι, ανοίγοντας νέους μουσικούς ορίζοντες. Στον κινηματογράφο συνέθεσε μουσική για 80 ελληνικές και ξένες ταινίες, ενώ το 1960 απέσπασε το Όσκαρ Καλύτερου Πρωτότυπου Τραγουδιού για «Τα Παιδιά του Πειραιά» από την ταινία «Ποτέ την Κυριακή». Ο Χατζιδάκις δεν πήγε ποτέ στην τελετή για να το παραλάβει, δείχνοντας με τον τρόπο αυτό την αντίθεσή του για το θεσμό των Όσκαρ.
Δύο χρόνια αργότερα ο συνθέτης ανέβασε στην Αθήνα την «Οδό Ονείρων», μια παράσταση-σταθμό για το ελληνικό θέατρο με πρωταγωνιστή των Δημήτρη Χορν.
Οδός Ονείρων:
Μερικά από τα σημαντικότερα έργα του όπως τα: « Ο Μεγάλος Ερωτικός», «Ρυθμολογία», «Η Εποχή της Μελισσάνθης» γράφτηκαν όταν το 1966 ταξίδεψε στη Νέα Υόρκη για το μιούζικαλ «Illya Darling» όπου και παρέμεινε τελικά έως το 1972. Κατά την παραμονή στην Αμερική, ήρθε σε επαφή με την ποπ και ροκ σκηνή που είχε σαν αποτέλεσμα την ηχογράφηση του κύκλου τραγουδιού «Reflections». Τότε ηχογράφησε και «Το Χαμόγελο της Τζοκόντα» στην πασίγνωστη συμφωνική του μορφή.
Κατά την επιστροφή του στην Αθήνα το 1972 ο Χατζιδάκις ίδρυσε το καφεθέατρο «Πολύτροπο», τις Μουσικές Γιορτές στα Ανώγεια Κρήτης (1978, φεστιβάλ μουσικής), τους Μουσικούς αγώνες στην Κέρκυρα (1981) τον Σείριο (δισκογραφική εταιρεία, 1985) την Ορχήστρα των Χρωμάτων (ορχήστρα συμφωνικής μουσικής, 1989). Ακόμα, διηύθυνε τον κρατικό ραδιοσταθμό (Τρίτο Πρόγραμμα, 1975-81), τον οποίο μετέτρεψε σε σημείο αναφοράς ποιότητας και ιδεών.
Ο μεγάλος Ερωτικός:
Όλα αυτά τα χρόνια ο Χατζιδάκις δεν έλειψε στιγμή από τη δισκογραφία. Ενδεικτικά αναφέρουμε τα δισκογραφικά έργα του: «Ο Κύκλος με την Κιμωλία» (1956), «Παραμύθι χωρίς Όνομα» (1959), «Πασχαλιές μέσα απ’ τη νεκρή γη» (1961), «Δεκαπέντε Εσπερινοί» (1964), «Μυθολογία» (1965), «Καπετάν Μιχάλης» (1966), «Τα Λειτουργικά» (1971), «Αθανασία» (1975), «Τα Παράλογα» (1976), «Σκοτεινή Μητέρα» (1985), «Τα Τραγούδια της Αμαρτίας» (1992).
Στις 15 Ιουνίου του 1994, ο Μάνος Χατζιδάκις πέθανε από οξύ πνευμονικό οίδημα.
Τζωρτζίνα Ντούτση
