20.6 C
Athens
Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024

Απίστευτες ιστορίες πίσω από «Τα παιδιά του Πειραιά»

Σήμερα πια, «Τα παιδιά του Πειραιά» το τραγούδι του Μάνου Χατζιδάκι, έχει περάσει στο χώρο του θρύλου, στην ιστορία, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και παγκοσμίως…

Πάμε να δούμε όμως όλη την ιστορία πίσω από το τραγούδι «Τα παιδιά του Πειραιά».

Όταν γράφτηκε, το 1959, για τις ανάγκες της ταινίας «Ποτέ την Κυριακή» του Ζυλ Ντασέν με τη Μελίνα Μερκούρη, παρόλη την ιδιαίτερη αγάπη που έτρεφε ο Χατζιδάκις για τη Μελίνα στην ουσία ήταν ένα ακόμα τραγούδι για το σινεμά.

Ήδη από το 1945 έγραφε μουσικές και από τα χρόνια του ’50 και τραγούδια για τον ελληνικό κινηματογράφο.

Κάποια από αυτά τα απέρριψε αργότερα, ίσως ως «πιο λίγο σοβαρά» από άλλες δουλειές του, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι δεν ήταν και αυτά πολύ σημαντικά.

«Τα παιδιά του Πειραιά» ήταν ένα ακόμα τραγούδι για το ελληνικό σινεμά, έστω και αν η ταινία ήταν διεθνής παραγωγή, έστω και αν τη γύρισε ο Ζυλ Ντασέν, έστω και τη γύρισαν ξένοι κινηματογραφικοί τεχνικοί.

«Τα παιδιά του Πειραιά» ήταν ένα ακόμα τραγούδι, αλλά θα το έλεγε η Μελίνα, που έπαιζε μια πόρνη στο σπίτι της όταν ήταν μόνη και μάλιστα μπροστά στη φωτογραφία της ομάδας του Ολυμπιακού – αφού ήταν στον Πειραιά…

Αυτό που ακολούθησε βέβαια δεν το περίμενε κανείς.

Mouskouri-Xatzidakis-youfly.com

Γιατί αν το περίμενε κανείς έστω και σε πολύ μικρότερη κλίμακα και ο Χατζιδάκις ήξερε πως λειτουργούν το θέμα των δικαιωμάτων του δημιουργού και η δισκογραφία στο εξωτερικό κ.λπ. κ.λπ. θα είχε πάρει τα μέτρα του.

Δεν θα τον είχαν πείσει να πουλήσει τα δικαιώματα του τραγουδιού, για ένα μάλλον σεβαστό ποσό για τα μέτρα της εποχής ειδικά στην Ελλάδα, αλλά πραγματικά ασήμαντο μπροστά στις πράξεις που έκανε…

Γιατί με το που πήγε το «Ποτέ την Κυριακή» στο φεστιβάλ των Καννών και έγινε το περίφημο πάρτι για το οποίο λέγαμε σε άλλο κομμάτι πριν λίγες μέρες, το τραγούδι «Τα παιδιά του Πειραιά» όχι απλώς βοήθησε την ταινία να θριαμβεύσει γενικώς σε ολόκληρο τον κόσμο, αλλά κέρδισε και Όσκαρ τραγουδιού.

Το πρώτο τραγούδι με μη αγγλόφωνος στίχους που πήρε αυτό το Όσκαρ, από το 1949 που δινόταν Όσκαρ Τραγουδιού και θα περνούσαν άλλα 40 χρόνια για να το πάρει ένα επίσης μη αγγλόφωνο με ισπανικούς στίχους…

Για τις ατέλειωτες διασκευές του σε δίσκους από πολύ σημαντικούς καλλιτέχνες, για τις απίθανες πωλήσεις που έκανε, για τη λατρεία που γνώρισε αλλά και γνωρίζει ακόμα σε ολόκληρο τον κόσμο δε χρειάζεται να μιλήσουμε.

Μια διασκευή του έγινε και εθνικός ύμνος σε κάτι νησιά του Ειρηνικού αν θυμάμαι καλά, ενώ συν όλα τα άλλα πουλήθηκε κάποια στιγμή και σαν κόρνα σε αυτοκινητοβιομηχανία.

Σκεφτείτε ότι εκτός από όλα τα άλλα, 17 χρόνια μετά, το τραγούδησε ακόμα και η Miss Piggy στο Muppet Show παριστάνοντας τη Μελίνα…

Από το ’60 μέχρι σήμερα, στα αυτιά όλου το κόσμου θυμίζει την Ελλάδα…

Και μάλιστα κάτι που δεν το ξέρει σχεδόν κανείς, φέτος στο Φεστιβάλ των Καννών η Νάνα Μούσχουρη είχε κανονίσει με το διευθυντή του Φεστιβάλ να κάνει μια μικρή συναυλία με τα τραγούδια του «Ποτέ την Κυριακή» για τα 60 χρόνια από τότε, αλλά φέτος δεν έγινε Φεστιβάλ λόγω κορονοϊού…

Όμως όπως όλα τα πράγματα που ανήκουν στο χώρο του μύθου και του θρύλου έτσι και η γέννηση αυτού του τραγουδιού έχει πολλές εκδοχές…

mouschouri-merkouri-youfly.com

Μια από αυτές μας δίνει η ίδια η Μελίνα στην αυτοβιογραφία της «Γεννήθηκα Ελληνίδα»:

“Ήρθε η μέρα της ηχογράφησης. Οι μουσικοί ήταν συγκεντρωμένοι κι ο Μάνος ήρθε. Είναι ένας άνθρωπος που ζυγίζει πάνω από εκατό κιλά αλλά οι κινήσεις του έχουν ελαφράδα φτερού. Ο Τζούλυ ζήτησε να δει την παρτιτούρα. Ο Μάνος τον κοίταξε ανέκφραστα. Δεν υπήρχε παρτιτούρα. Ο Τζούλυ χλώμιασε.

«Είχες μήνες για να ετοιμαστείς».

«Μα είμαι έτοιμος».

Έβγαλε λίγα κομμάτια χαρτί απ’ την τσέπη του κι ένα κουτί από τσιγάρα όπου ήταν γραμμένες λίγες νότες και πήγε στο πιάνο. Φώναξε στον ντράμερ: «Ένα-δύο, ένα-δύο, ένα-δύο-τρία!» Ο ντράμερ έπιασε το ρυθμό.

Ο Μάνος αυτοσχεδίασε ένα μικρό μοτίβο. Δεν του άρεσε. Δοκίμασε έναν δεύτερο. Ο Τζούλυ ήταν πιο χλωμός παρά ποτέ. Τον πήρα απ’ το μπράτσο και τον οδήγησα σε μια καρέκλα.

«Ηρέμησε, αγάπη μου. Ο Μάνος θ’ αυτοσχεδιάσει τη μουσική υπόκρουση».

«Θεέ μου». Ήταν ο Ροζέ Ντουάιρ, ο μοντέρ μας. «Για φανταστείτε να είχαμε μια συμφωνική ορχήστρα και να την πληρώναμε για να κάθεται να περιμένει ν’ αυτοσχεδιάσει τη μουσική υπόκρουση!» Ο Ροζέ ήταν Γάλλος σκωτσέζικης καταγωγής. Κι ο πραγματιστής κι ο Καρτεσιανός έμειναν μ’ ανοιχτό το στόμα. Ο Τζούλυ που είχε φτάσει στο σημείο να μετράει δεκάρες, συμφώνησε κουνώντας βουβά το κεφάλι του.

Πήρα το χέρι του.

«Τζούλυ, αυτοί οι μουσικοί είναι οι καλύτεροι στην Ελλάδα. Καθένας τους είναι βιρτουόζος αλλά κανένας τους δεν ξέρει να διαβάσει μουσική. Ο Μάνος δεν τους γράφει μουσική. Τους την παίζει».

Ο Μάνος βρήκε ένα θέμα που του άρεσε. Στράφηκε στον Τζούλυ. Ο Τζούλυ χαμογέλασε για πρώτη φορά. Ο Μάνος έπαιξε το θέμα ξανά. Ξανά και ξανά. Τώρα το πρώτο μπουζούκι το είχε στ ’ αυτιά του. Συνέχισε να παίζει. Ο κιθαρίστας συνέχισε να κρατάει το ρυθμό. Ύστερα ο Μάνος έπαιξε την αρμονία για το δεύτερο μπουζούκι. Το ’πιασε αμέσως και σε λίγα λεπτά η μουσική για όλη τη σκηνή είχε σχηματιστεί. Ύστερα μια δεύτερη. Υπήρχε ένα τέλειο πάρε-δώσε ανάμεσα στους μουσικούς και στο συνθέτη, μια τέλεια επικοινωνία. Δημιουργήθηκε τέτοιος ενθουσιασμός ώστε σε λίγο ο Τζούλυ πήδηξε στο πλατώ κι η μέρα έγινε υπέροχη. Λυπηθήκαμε όταν τελείωσε.»

Βέβαια η Μελίνα δε γράφει πουθενά στην αυτοβιογραφία της τίποτα για το ίδιο το τραγούδι «Τα παιδιά του Πειραιά», παρά για τη μουσική γενικά, όπως είδατε.

Και υπάρχουν αρκετοί από εκείνη την εποχή που θυμούνται πως της Μελίνας και του Ντασέν στην αρχή το τραγούδι δεν τους άρεσε καθόλου.

Μάλιστα ο Γιάννης Δαλιανίδης μου είχε διηγηθεί πως τον καιρό που γυριζόταν το «Ποτέ την Κυριακή» στο Στούντιο Άλφα, ο ίδιος γύριζε με το Χατζιδάκι επίσης στη μουσική, στο ίδιο στούντιο «Το κοροϊδάκι της δεσποινίδος» με την Καρέζη.

giannis-dalianidis-youfly.com

Όταν λοιπόν εκείνη τη μέρα τον είδα τυχαία στο πλατώ ο Ντασέν με τη Μελίνα, εκείνη του είπε «αχ βρε Γιάννη, πες του να γράψει ένα καλύτερο τραγούδι, άκουσε το να δεις, αυτό δε θα έχει καμία επιτυχία»…

Και αυτή η εκδοχή μοιάζει πιο πολύ με του Ζαμπέτα ο οποίος στη δική του αυτοβιογραφία, που υπέγραψε η Ιωάννα Κλειάσιου «Γιώργος Ζαμπέτας, Βίος και πολιτεία», περιγράφει πως προσπάθησε να τους πείσει ο Χατζιδάκις για το πόσο ωραίο είναι το τραγούδι του, όταν το φώναξε στο σπίτι να τους το παίξουν μαζί…

xatzidakis-zampetas-youfly.com

Πάμε να δούμε και αυτή την ιστορία λοιπόν.

«Μια μέρα έρχεται ο Σπύρος ο Μερκούρης, ο αδελφός της Μελίνας και μου λέει. σε θέλει ο Μάνος ο Χατζιδάκις. να παίξεις τη μουσική της ταινίας “’Ιλυα”. μετά την είπανε “Ποτέ την Κυριακή”. Την ταινία την είχανε έτοιμη. Ένα μέρος της μουσικής την είχε γράψει με κάτι άλλα μπουζούκια, αλλά δεν τους άρεσε και την σβήσανε, την πετάξανε.

Και φωνάζουνε εμένα να πάω στην οδό Βασιλίσσης Σοφίας, σε ένα παλιό αρχοντικό, δεν ξέρω ποιανού ήτανε, κάτω αριστερά. Μου δίνει ραντεβού ο Μερκούρης στο Βυζάντιον το καφενείο, με το μπουζούκι μου μαζί, να με πάει στο σπίτι για να ακούσω αυτά που έχει φτιάξει ο Χατζιδάκις. Και πάω στο σπίτι του Χατζιδάκι. Λεωφορείο και μπουζούκι υπό μάλης. Πάω και είναι μέσα μαζεμένοι καμιά πενηνταριά.

Δεν είδα κανέναν εγώ, αλλά με πήρε αμέσως ο Χατζιδάκις μέσα σε ένα δωμάτιο που υπήρχε ένα πιάνο. Ξεβρακώνει το πιάνο και κάθεται ο Μάνος και μου παίζει ‘Τα παιδιά του Πειραιά”. Παίχ’το, παίχ’το, του λέω. Το ξαναπαίζει. Παίχ’το, παίχ’το, ξαναφωνάζω. Το παίζει και τρίτη. Του λέω, σταμάτα τώρα. Κι αρχινάω να γρατζουνάω και να παίζω και να παίζω και να παίζουμε μαζί. Τσίκι-τσίκι το ’παιζα, σε πέντε λεπτά το είχα μάθει.

Τελείωσε Μανόλη, αυτό είναι, τέρμα, αυτό είναι το τραγούδι, κατάλαβα. Τι είναι αυτό. τον ρωτάω, τι είναι αυτό ρε Μανόλη, αυτό δεν είναι τραγούδι Μάνο μου. Είναι φανταστικό πράγμα, δεν μου έχει ξανασυμβεί, να πιάσω στα χέρια μου τέτοιες νότες, τόσα χρόνια παίζω κι ακούω, αλλά αυτό το κομμάτι είναι πολύ μυστήριο, μου μυρίζει πολλά εκατομμύρια… Αυτό βρωμάει εκατομμύρια! Σοβα…γά. μου λέει, έλα μέσα να τους το πεις. Κι ανοίγει την πόρτα και λέει σε όλους, ο…γίστε κύριοι, τι έχει να πει ο Γιώ…γος Ζαμπέτας, ο φίλος μου. Και τους λέω. αυτό που άκουσα είναι εκατομμύρια δίσκοι, δε μιλάμε για χιλιάδες, μιλάμε για εκατομμύρια! Όπως κι έγινε μετά βέβαια. Κι αρχίσανε να με φιλάνε, να μ’ αγκαλιάζουνε. Και πήρανε λοιπόν εμένα στο κόλπο και ξεσκίσαμε.»

Η Νάνα Μούσχουρη βέβαια που υπέγραψε ο Φώτης Απέργης με τίτλο «Το όνομά μου είναι Νάνα» θυμάται μια διαφορετική εκδοχή από όλες τις άλλες:

mouschouri-xatzidakis-youfly.com

“Όταν φτάσαμε στην οδό Μάνου -ναι, είχε το όνομά του- πέρασα βιαστικά την καγκελένια κι έπειτα την ξύλινη πόρτα. Ο Μάνος καθόταν στο πιάνο γεμάτος οίστρο και δημιουργική ζωντάνια, με το τσιγάρο στο τασάκι και τον καφέ δίπλα. Μια πάστα φλόρα, που η κυρία Χατζιδάκι είχε φτιάξει μες στη νύχτα, ήταν βασιλικά τοποθετημένη στο τραπέζι.

«Τι στέκεσαι;» μου είπε. «Έλα κοντά. Έχουμε δουλειά!» Και αμέσως μου ζήτησε να αρχίσω να τραγουδώ μαζί του τα πρώτα μέτρα μιας μελωδίας που δημιουργούσε ακριβούς εκείνη τη στιγμή – μια μελωδία ολοδική του, κι όμως τόσο λαϊκή, χαρούμενη και γλυκόπικρη, σαν τη χαρά της ζωής.

«Και τώρα πες: “απ’ το παράθυρό μου στέλνω… » με παρότρυνε αδημονώντας. Κι έπειτα, «Θαυμάσια! Θαυμάσια!» αναφωνούσε καθώς με άκουγε να τον σιγοντάρω. Κι όταν βεβαιώθηκε ότι αυτό ήταν, ότι είχε πια ανακαλύψει το τραγούδι που του έλειπε, έτρεξε να τηλεφωνήσει στη Μελίνα και στον Ντασέν, που θα κατέφθανε λίγο αργότερα μαζί της, με το σακάκι πάνω από τις παντόφλες του. Καθίσαμε όλοι γύρω από το πιάνο και ο Μάνος έπαιξε το «Ποτέ την Κυριακή» με ενθουσιασμό και αγαλλίαση. «Μάνο μου, είσαι σπουδαίος!» του είπε με όλη της την καρδιά η Μελίνα, ενώ ο Ντασέν γελούσε κοιτάζοντάς τους πίσω από το κάδρο που σχημάτιζε με τα δάχτυλά του, όπως συνηθίζουν οι σκηνοθέτες.

Την επομένη στου «Φλόκα», παίζοντας το αγαπημένο του ποιητικό παιχνίδι με τον Γκάτσο, τελειοποίησε και τους στίχους: «Να πως αρχίζω», είπε στον Νίκο: «“Απ’ το παράθυρό μου στέλνω ένα και δύο και τρία και τέσσερα φιλιά, που φτάνουν στο λιμάνι ένα και δυο και τρία και τέσσερα πουλιά”. Η Μελίνα παίζει μια ανεξάρτητη, ερωτική γυναίκα και τα φιλιά ταιριάζουν με τα πουλιά, που είναι το σύμβολο της ελευθερίας».

Συνήθως οι άνθρωποι δε συνειδητοποιούμε ποια είναι εκείνη η μικρή στιγμή που ορίζει μια μεγάλη αλλαγή στη ζωή μας. Πρέπει να περάσει καιρός, να κοιτάξουμε πίσω για να την ανακαλύψουμε. Όμως εκείνο το ξημέρωμα στην οδό Μάνου, στον κόσμο του Μάνου, η στιγμή που άλλαξε τη νεανική ζωή όλων μας ήταν πολύ λαμπερή για να την αγνοήσουμε.”

Όπως και να χει για διάφορους λόγους, κάποιους από τους οποίους ο Χατζιδάκις του είχε πει και δημοσίως, και μάλιστα μια φορά στις αρχές τις δεκαετίας του ’80, μπροστά στις κάμερες της τηλεόρασης στην ίδια τη Μελίνα σε απόσπασμα που παραθέτουμε με βίντεο, ενώ κάποιοι άλλοι λόγοι δεν ανακοινώθηκαν ποτέ, ο Χατζιδάκις «αποκήρυξε» αυτό το τραγούδι. Οι άλλοι λόγοι οι πιο άγνωστοι στο ευρύ κοινό δε βγήκαν ποτέ από το στόμα του Χατζιδάκι…

Η απίστευτη ιστορία με το Όσκαρ:

Και για να τελειώνουμε, όταν τη βραδιά της απονομής των Όσκαρ ανακοινώθηκε ότι ο Χατζιδάκις κέρδισε το Όσκαρ του τραγουδιού, δεν βρέθηκε κανείς, ούτε καν από την εταιρεία παραγωγής τη «United Artist» για να το παραλάβει και μάλιστα αρχίσαν τα αστεία οι παρουσιαστές για το ποιος θα το κρατήσει…

Μετά βέβαια στείλανε το Όσκαρ στο Χατζιδάκι, αλλά το ταχυδρομείο έκανε λάθος και το έστειλε κάπου στη Γιουγκοσλαβία και χάθηκε.

Βεβαίως ξαναεστάλη το αγαλματάκι στο Χατζιδάκι αλλά επειδή εν το μεταξύ έπρεπε να γίνει μια φωτογράφιση για το περιοδικό «Εικόνες» ο Χατζιδάκις φωτογραφήθηκε με την Κατίνα Παξινού κρατώντας που είχε κερδίσει εκείνη το 1943, για το δεύτερο γυναικείο ρόλο στο «Για ποιον χτυπάει η καμπάνα».

paxinou-xatzidakis-youfly.com

Θα μπορούσα να γράψω βέβαια αρκετά ακόμα αλλά ήδη έχω πει παρά πολλά και εδώ που τα λέμε το πιο σημαντικό από όλα είναι να ακούσει κανείς αυτό το τραγουδάκι των μόλις 3 λεπτών που έγραψε τόσο μεγάλη ιστορία…

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΤΟ YOUFLY.COM ΣΤΟ GOOGLE NEWS ΚΑΝΟΝΤΑΣ ΚΛΙΚ ΕΔΩ.

Ιάσονας Τριανταφυλλίδης
Ιάσονας Τριανταφυλλίδης
Ο Ιάσων Τριανταφυλλίδης, είναι δημοσιογράφος και κριτικός κινηματογράφου και θεάτρου. Έχει γράψει μέχρι τώρα 20 βιβλία με θέμα την ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου, της νύχτας, του τραγουδιού και του μιούζικαλ και βιογραφικά βιβλία ανθρώπων του ελληνικού σινεμά. Αρθρογραφεί από το 1985 σε εφημερίδες, περιοδικά, έχει κάνει εκπομπές στο ραδιόφωνο, στην τηλεόραση, προσφάτως και στο διαδίκτυο. Έχει επιμεληθεί επανεκδόσεις παλαιού υλικού σε CD, για ανθρώπους όπως η Αλίκη Βιουγιουκλάκη, η Τζένη Βάνου, η Σοφία Βέμπο, η Μαρινέλλα, ο Τόλης Βοσκόπουλος, ο Γιάννης Σπάρτακος, το σύνολο του κινηματογραφικού έργου του Νίκου Μαμαγκάκη, ειδικό αφιέρωμα για την ιστορία του τραγουδιού στο ελληνικό σινεμά κ.α. Στην τηλεόραση έχει κάνει το πρώτο πρωινό του MEGA το Κοκτέιλ, εκπομπές με συνεντεύξεις, αφιερώματα, μονογραφίες, ήταν στην κριτική επιτροπή του «Να η ευκαιρία», σχολιαστής στις ειδήσεις του STAR και μία πολιτική εκπομπή με την Όλγα Τρέμη στο MEGA. Αυτό τον καιρό αρθρογραφεί βέβαια στο youfly.com και στην «Εφημερίδα των Συντακτών». Κάνει καθημερινά εκπομπή στις 15:00 με 16:00 στον Αθήνα 9.84 με τίτλο «Αθήνα, με ακούς;»

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ακολουθηστε μας
65,000ΥποστηρικτέςΚάντε Like
13,090ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
11,546ΑκόλουθοιΑκολουθήστε

ΔΗΜΟΦΙΛΗ