23.9 C
Athens
Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024

Αφιέρωμα: H Φίνος Φιλμ γίνεται φέτος 80 ετών

Για την ακρίβεια τα γενέθλια της Φίνος Φιλμ, που φέτος γίνεται 80 ετών, ήταν το περασμένο Απρίλιο, μια και Απρίλιος του 1940 ήταν όταν πρωτοβγήκε στο σινεμά η μοναδική ταινία που σκηνοθέτησε ο Φίνος, το «Τραγούδι του χωρισμού».

Για οποιαδήποτε άλλη κινηματογραφική εταιρεία παραγωγής, πέραν της Φίνος Φιλμ, που δημιουργήθηκε πριν από 80 χρόνια και σταμάτησε να παράγει ταινίες πριν 43 χρόνια με το θάνατο του ιδρυτή της, θα ήταν κουτό να κάνεις αφιέρωμα εκτός και αν ήταν κάτι πολύ σημαντικό. Η Φίνος Φιλμ όμως δεν είναι απλά σημαντική, είναι ζωντανή, μια και αυτές η ταινίες που γύρισε ο Φίνος τότε, είναι σαν να γυρίστηκαν σήμερα.

Αφιέρωμα: H Φίνος Φιλμ γίνεται φέτος 80 ετών

Έτσι λοιπόν ας θυμηθούμε αυτόν τον άνθρωπο που από το τίποτα και τη δική του τσέπη έφτιαξε το ελληνικό σινεμά και μαζί με τα «παιδιά» του.

Την Αλίκη, την Καρέζη, τη Βλαχοπούλου, το Βουτσά, τη Χρονοπούλου, τη Βασιλειάδου, τον Κούρκουλο, το Μακρή, τον Αυλωνίτη, το Φωτόπουλο, τον Ηλιόπουλο, το Χατζηχρήστο, τον Παπαμιχαήλ, τη Λάσκαρη, την Καραγιάννη και όλους τους άλλους και μαζί με το «Κορίτσια για φίλημα», το «Ξύλο βγήκε από τον παράδεισο», το «Μεθύστακα», το «Λατέρνα φτώχεια και φιλότιμο», την «Υπολοχαγό Νατάσσα», το «Δεσποινίς διευθυντής», τα «Κίτρινα γάντια», το «Υπάρχει και φιλότιμο», τη «Θεία από το Σικάγο», τους «Γερμανούς ξανάρχονται», την «Ηλέκτρα», το «Χώμα βάφτηκε κόκκινο», τον «Κατήφορο», το «Ραντεβού στον αέρα», το «Μια κυρία στα μπουζούκια», τη «Χαρτοπαίχτρα», τη «Μια τρελή τρελή οικογένεια» και όλες τις άλλες ταινίες του, ας ευχηθούμε σε αυτόν και στη μυθική εταιρεία του να τα χιλιάσει και να είναι ανάμεσά μας – και μήπως δεν είναι;…

Ο Φιλοποίμην Φίνος γεννήθηκε το 1908 στην Τιθορέα Λοκρίδος, παιδί καλής και εύπορης οικογένειας.

Ο πατέρας του Γιάννης ήταν γιατρός, αλλά και επιχειρηματίας. Είχε κινηματογραφικές αίθουσες στην Αθήνα και την’ επαρχία, απ’ τις οποίες η πιο γνωστή, έως θρυλική, ήταν το Αλκαζάρ, στο σταθμό Λαρίσης το οποίο λειτούργησε στην κατοχή και όχι μόνο, ως βαριετέ με τον Ορέστη Λάσκο και τη «Φρεγάδα» του, έναν θίασο ποικιλιών.

Ο Φίνος μπήκε εσωτερικός στην Ιόνιο σχολή, αλλά αποφοίτησε από δημόσιο γυμνάσιο, ήταν μάλιστα και συμμαθητής του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Μια φιλία που διήρκεσε τις επόμενες δεκαετίες, αλλά την οποία ο Φίνος ποτέ δεν εκμεταλλεύτηκε, όπως δεν εκμεταλλεύτηκε και καμία πολιτική εξουσία. Πολιτικά, όπως λένε οι φίλοι του της προπολεμικής εποχής, «ήταν βενιζελικός». Σπούδασε νομικά και πολιτικές επιστήμες, ήξερε τρεις, γλώσσες και ήταν ένα άτομο ιδιαίτερα μορφωμένο, καλλιεργημένο και ενημερωμένο πάνω σε πολλά θέματα, τίποτα όμως απ’ αυτά δεν χρησιμοποίησε σε επαγγελματικό επίπεδο, γιατί από πολύ νωρίς φάνηκε καθαρά η κλίση του, που ήταν το σινεμά και ιδιαίτερα η τεχνική του, η οποία προπολεμικά στην Ελλάδα βρισκόταν σε εμβρυακή -ή και πιο κάτω- κατάσταση!

Μόλις τελείωσε τις σπουδές του, προτίμησε να ασχοληθεί με τις κινηματογραφικές επιχειρήσεις του πατέρα του ειδικά και το σινεμά γενικά.

Με τη βοήθεια του εύστροφου μυαλού του και του κατσαβιδιού που ποτέ δεν το αποχωρίστηκε ως το τέλος -«Κατσαβιδάκιας» ήταν για τους γύρω του το παρατσούκλι του, μαζί με το «Φίφης» για τους πιο κοντινούς του, λόγω του συγκεκριμένου εργαλείου, που κουβαλούσε πάντα στην πίσω τσέπη του- ο Φίνος εγκατέστησε για πρώτη φορά τον ομιλούντα κινηματογράφο στα θερινά σινεμά στην Ελλάδα, και συγκεκριμένα στο Αλκαζάρ. Επιπλέον, με δική του ευρεσιτεχνία, φτιάχνει την πρώτη ομιλούσα ελληνική ταινία -επί ελληνικού εδάφους- με «σύγχρονη εγγραφή του ήχου πάνω στο φιλμ, με λυχνίες παλλομένου φωτός». 

Το 1935, σε συνεργασία με έναν ηλεκτρονικό, τον Σαλίβερο, άρχισε την κατασκευή ελληνικού ηχοληπτικού μηχανήματος και οι δύο τους, σε συνεργασία με τον Νόβακ και τον Παρασκευά, άρχισαν το γύρισμα της ταινίας Νερωμένο κρασί, η οποία δεν τελείωσε ποτέ. Ο Φίνος όμως συνέχισε να προσπαθεί και το 1938, έχοντας φτιάξει τα βασικά μηχανήματά του, ίδρυσε τα Ελληνικά Κινηματογραφικά Στούντιο στο Καλαμάκι, παρέα με τους Σκούρα, Χλοΐδη, Προβελέγγιο και τους αδελφούς Δριμαρόπουλους, και έπεσαν με τα μούτρα στη δημιουργία μιας ομιλούσας ελληνικής ταινίας. Τον Απρίλιο του 1940 βγήκε στα σινεμά η πρώτη ελληνική ομιλούσα ταινία γυρισμένη στην Ελλάδα, το Τραγούδι του χωρισμόν, σε σενάριο του Δημήτρη Μπόγρη, και με τον Φίνο όχι μόνο υπεύθυνο για τα τεχνικά, αλλά και σκηνοθέτη για πρώτη και τελευταία φορά. Η ταινία σήμερα έχει ιστορική αξία. Όμως τότε η αποτυχία ήταν απόλυτη και η ομάδα διαλύθηκε. «Ο Μπόγρης μάς έδωσε ένα θαυμάσιο σενάριο και εμείς φτιάξαμε ένα πιλάφι», θα πει ο Φιλοποίμην χρόνια μετά. 

Με την κήρυξη του πολέμου, για λογαριασμό της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού, μαζί με τους αδελφούς Γιάννη και Γεράσιμο Δριμαρόπουλο, τον Μανόλη Μεγαλοκονόμο και τον Κορνήλιο Διακάκη, οργάνωναν κινηματογραφικά συνεργεία με εφέδρους οπερατέρ που «γύριζαν» «επίκαιρα» πολέμου, τα οποία εμφανιζόταν και τυπώνονταν στα επιταγμένα μηχανήματα του Φίνου και μονταριζόντουσαν σε μικρές ταινίες, οι οποίες κυκλοφορούσαν για την εμψύχωση του κόσμου. Τα περισσότερα απ’ αυτά τα γύριζε ο ίδιος ο Φίνος, με τη μηχανή στον ώμο, συνήθεια που τον ακολούθησε στα χρόνια της κατοχής και στα πρώτα μεταπελευθερωτικά χρόνια.

Αφιέρωμα: H Φίνος Φιλμ γίνεται φέτος 80 ετών - 2

Με την είσοδο όμως των Γερμανών στην Αθήνα, και παρά την προσπάθεια του μετέπειτα δημιουργού της Φίνος Φιλμ να διασώσει ό,τι μπορούσε, οι κατακτητές βρήκαν και κατέστρεψαν τα περισσότερα απ’ αυτά.

Στα τέλη Μαρτίου του 1943, μετά από προσπάθειες και αγώνα, η καινούργια εταιρεία, που θα περνούσε στην ιστορία, κάνει την εμφάνισή της με την ταινία του Δημήτρη Ιωαννόπουλου Η φωνή της καρδιάς, που ο Φίνος φτιάχνει με συμπαραγωγό και συμπαραστάτη τον από προπολεμικά φίλο του Γιώργο Καβουκίδη και η οποία κάνει πάταγο, εισπρακτικό -με 102.237 εισιτήρια- και καλλιτεχνικά.

Τα «φτερά» του Φίνου ανοίγουν, αλλά έχουμε πάντα, κατοχή, και τον Ιανουάριο του 1944 συλλαμβάνονται ο ίδιος και ο πατέρας του απ’ τους Γερμανούς για τη συμμετοχή τους στην αντίσταση. Ο Φιλοποίμην γλιτώνει με «τέσσερις μήνες φυλακή και εθελούσια δωρεά των περιουσιακοί του στοιχείων στις δυνάμεις κατοχής», αλλά ο Γιάννης Φίνος εκτελείται το 1944, τον Ιούλιο, ως «δρων κομμουνιστής», με άλλους 52 κρατούμενους. 

Έπειτα ήρθε η απελευθέρωση και τα πράγματα πήραν το δρόμο τους. Από το 1945 έως το 1977 το όνομα του Φίνου συνδέεται απόλυτα με το όνομα της εταιρείας τον. της Φίνος Φιλμ. «Όλη του τη ζωή την είχε δώσει και την είχε αφιερώσει στον κινηματογράφο και μόνο. Το σπίτι, η διασκέδαση, η ψυχαγωγία, ήταν δεύτερο πλάνο για μας», δήλωσε η σύντροφος της ζωής του Τζέλλα Φίνου μετά το θάνατό του, στην εκπομπή Παρασκήνιο. Πραγματικά…

Δύσκολα θα βρεις κάποιον να σου πει μια ιστορία, μια «σκανταλιά», μια «αταξία» του Φίνου απ’ τον καιρό λίγο πριν τον πόλεμο, τότε που γνώρισε τη δημοφιλή τραγουδίστρια της εποχής Τζέλλα Βανάκου, έως το θάνατό του. Ακόμα και τα γλέντια και τα ξενύχτια και οι παρέες του ήταν μετρημένα. Για «κοσμικά» και τέτοια ούτε λόγος να γίνεται. Η ζωή του ήταν ως το φινάλε το σινεμά και η Φίνος Φιλμ. 

Η ΦΙΝΟΣ ΦΙΛΜ είχε κατ’ αρχήν τα γραφεία της στην οδό Στουρνάρα 27.

Τα πρώτα στούντιο της ήταν στις Τρεις Γέφυρες και μετά στους Αγίους Ανάργυρους. Εκεί γυρίστηκαν οι περισσότερες και οι καλύτερες ταινίες της εταιρείας. Το 1954 τα γραφεία και τα εργαστήρια μεταφέρθηκαν στο κτίριο της Χίου 53, στον Άγιο Παύλο. Ένα κτίριο που ο Φίνος, ως καλός «μη έμπορος», δεν αγόρασε ποτέ. Προτίμησε αντί για επενδύσεις να «ρίχνει» τα λεφτά του σε ταινίες και μηχανήματα.

Είναι αξιοσημείωτο πως μέχρι λίγα χρόνια πριν φύγει απ’ τη ζωή έμενε σε νοικιασμένο σπίτι και λίγο πριν το θάνατό του αγόρασε ένα διαμέρισμα στην περιοχή της Σχολής Ευελπίδων.

Στα τέλη της δεκαετίας του ’60, και ενώ η κρίση στα εισιτήρια του ελληνικού σινεμά είχε αρχίσει να γίνεται αισθητή, ο Φίνος δανείστηκε χρήματα, πολλά εκατομμύρια της εποχής, για να κάνει το όνειρό του πραγματικότητα. Και έφτιαξε τα τελειότερα στούντιο που είχε δει ως τότε η Ελλάδα -αλλά και τα Βαλκάνια- στα Σπάτα. Ήταν τέλεια τεχνικά, είχαν όλες τις ανέσεις, πρέπει όμως να ήταν και «γρουσούζικα». Συνδέθηκαν με την παρακμή της εταιρείας και του ελληνικού ψυχαγωγικού κινηματογράφου.

Η διαφορά των στούντιο και των εργαστηρίων, της εταιρείας ολόκληρης από τις υπόλοιπες εταιρείες παραγωγής κινηματογραφικών ταινιών εκείνης της εποχής της ακμής, είναι ακριβώς το γεγονός πως ήταν στελεχωμένα και λειτουργούσαν περίπου όπως τα αντίστοιχα χολυγουντιανά της παλιάς εποχής. Δηλαδή υπήρχε μόνιμο προσωπικό, σε όλες τις ειδικότητες, που πληρωνόταν με μηνιαίο μισθό -εργαζόμενο ή όχι- και κατ’ αυτό τον τρόπο στη μικρή κοινωνία μπορούσαν άνετα να υπάρχουν και βοηθοί και μαθητευόμενοι, δίπλα στους ειδικούς, οι οποίοι μάθαιναν τη δουλειά και συνεχιζόταν η παράδοση.

Πάνω απ’ όλους ήταν ο Φίνος, ο οποίος δεν καθόταν ποτέ στο γραφείο του, αλλά σε τραπεζάκι, στο -περίφημο- φουαγιέ του κτιρίου της οδού Χίου, όπου μαζεύονταν όλοι, συζητούσαν και αποφάσιζαν σχετικά με το τι έγινε, και τι θα έπρεπε να γίνει παραπέρα. Τα οικονομικά ο Φίνος τα συζητούσε εκτός «φουαγιέ». 

Αφιέρωμα: H Φίνος Φιλμ γίνεται φέτος 80 ετών - 3

Ο Φίνος έφτιαχνε τις πιο εμπορικές ελληνικές ταινίες επί είκοσι και πλέον χρόνια, αλλά ήταν πάντα χρεωμένος.

Λένε πως δανειζόταν από στενούς συνεργάτες και υπαλλήλους του με… τόκο, για να μπορεί να αντεπεξέρχεται κάθε πρώτη του μηνός στους μισθούς και τα έξοδα.

Και ο Καραμανλής, αλλά και επιχειρηματίες όπως ο Μποδοσάκης και άλλοι θέλησαν κάποια στιγμή να «μπουν» οικονομικά στη Φίνος Φιλμ. Ο Φίνος αρνήθηκε, ήθελε πάντα να έχει το πάνα) χέρι, να είναι το αφεντικό. Όμως σ’ όλα τα χρόνια της παντοδυναμίας του στο ελληνικό σινεμά δεν έπαψε να διαμαρτύρεται για την παντελή απουσία του κράτους – έως την άγρια εκμετάλλευση του χώρου του σινεμά.

Από τη μια μεριά το κράτος δεν βοηθούσε, απ’ την άλλη και ο Φίνος δεν βοηθούσε τον εαυτό του, μια και εκτός του ότι φρόντιζε ό,τι χρήματα είχε να τα επενδύει σε αγορές όλο και καινούργιων μηχανημάτων απ’ το εξωτερικό, μπορούσε να ξαναγυρίσει ολόκληρες σκηνές, κομμάτια ταινίας ή και ολόκληρη την ταινία αν χρειαζόταν -όπως έγινε με το Κλωτσοσχούφι το 1960- αν πίστευε πως κάτι δεν είχε πάει καλά.

Ήταν και αρκετά στενόμυαλος -όπως λένε οι συνεργάτες ταυ- άμα δεν ήθελε κάποιον, δεν περνούσε την πόρτα της εταιρείας του. Κάπως έτσι απέρριψε, ανάμεσα στα άλλα, και την παραγωγή του Ποτέ την Κυριακή. Ποτέ δεν συμπάθησε π.χ. τη Μελίνα Μερκούρη, αλλά και όσες προσπάθειες έκανε για ταινίες που θα μπορούσαν να σταθούν έξω δεν του βγήκαν σε καλό οικονομικά, και επειδή αυτός πλήρωνε, μάζευε τα φτερά του.

Από την άλλη, οι εμπορικές του ταινίες εξάγονταν σ’ όλο τον κόσμο, όπου προβάλλονταν ντουμπλαρισμένες. Ο Κατήφορος π.χ. στο Μεξικό παίχθηκε 48 εβδομάδες. Αλλά οι ταινίες αυτές πωλούνταν σε μία συγκεκριμένη τιμή που δεν μπορούσε να καλύψει τις ανάγκες της εταιρείας.

Η ιστορία της Φίνος Φιλμ θα μπορούσε να χωριστεί σε δύο περιόδους:

Από το 1945 έως τις αρχές του ’60, όπου η ατμόσφαιρα ήταν μίας θαυμαστής «βιοτεχνίας» με ελεγχόμενη παραγωγή 2-3 ταινιών το χρόνο, οι περισσότερες από τις οποίες ήταν ηθογραφίες, και από τις αρχές του ’60 έως το 1977, οπότε επιβάλλεται πλέον η βιοτεχνία να «βιομηχανοποιηθεί». Από τα μέσα της δεκαετίας του ’60 η εμφάνιση της εταιρείας Καραγιάννης-Καρατζόπουλος, που αυξάνει την παραγωγή της ρίχνοντας το κόστος των ταινιών και ανεβάζοντας συγχρόνως τις αμοιβές των «αστέρων» -τα οποία αστέρια παίρνει κυρίως απ’ τον Φίνο- κάνει τη Φίνος Φιλμ να ανεβάσει την παραγωγή σε 10-15 ταινίες το χρόνο για να «κρατήσει» τις αίθουσές της. Έτσι όμως το επίπεδο αρχίζει σιγά-σιγά να πέφτει. Ο βεντετισμός των αστέρων, που η ίδια η Φίνος έχει «κρεάρει» στην αγορά προβάλλοντάς τους και υπογράφοντας αποκλειστικά συμβόλαια με αυτούς, κάποια στιγμή γίνεται παγίδα γι’ αυτήν.

Γίνονται κάποιες προσπάθειες για συνεργασίες με άλλες εταιρείες, για συμπαραγωγές. Η σημαντικότερη από αυτές επιτυγχάνεται το 1965 μεταξύ της Φίνος Φιλμ και της Δαμασκηνός-Μιχαηλίδης, που ήταν αντιπρόσωπος των μεγαλύτερων στούντιο του εξωτερικού και που οι ελληνικές παραγωγές της ήταν πάντα προσεγμένες. «Ο Φίνος εξασφάλιζε αίθουσες και ο Δαμασκηνός ελληνικές ταινίες για τους πελάτες του. Ο Φίνος όμως έφτιαχνε και παρέδιδε έτοιμες τις ταινίες», λέει ο Γιάννης Δαλιανίδης.

Η περίφημη όμως κοινοπραξία που είχε ταράξει τα νερά δεν κράτησε ούτε ένα χρόνο. 

Μια παραγωγή της κοινοπραξίας έφτασε ως την υποψηφιότητα για το Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας: Το χώμα βάφτηκε κόκκινο. Λίγο πριν, στις 23 Μαΐου 1963, δόθηκε βραβείο στον Φίνο για την ηχητική μπάντα της ταινίας Ηλέκτρα του Μιχάλη Κακογιάννη, για την «καλύτερη εγγραφή και ποιότητα ήχου», από την Ένωση Γάλλων Τεχνικών του Κινηματογράφου (La quality exceptionelle des prises de son et des operations contribuant au caractere expressif de le partition sonore), ενώ ο ίδιος ήταν ένας απ’ τους «εφευρέτες» του Νάγκρα…

Οι ταινίες τότε, στα χρόνια του ’60, στοίχιζαν γύρω στο 1,5 εκατομμύριο οι ασπρόμαυρες και 2,5 με 3 εκατομμύρια οι έγχρωμες, και κυρίως τα μιούζικαλ, που ήταν πανάκριβα.

Ήταν δύσκολο να μπεις στη Φίνος Φιλμ αν ήσουν ηθοποιός, σκηνοθέτης, συγγραφέας ή μουσικός. Ο Φίνος δεν ήθελε οι συνεργάτες του να είναι και «αλλού». Δεν ήθελε να είναι «φθαρμένοι». Έλεγχε ο ίδιος τα σενάρια και, αν δεν ήταν στα γυρίσματα, παρακολουθούσε κάθε μέρα τα πρώτα «τυπωμένα». Αν δεν συμφωνούσε, έλεγε να ξαναγυριστούν.

Η δυσκολία του «να μπεις» και να μείνεις κάνει τις ταινίες της Φίνος Φιλμ να μη διαθέτουν πληθώρα σκηνοθετικών υπογραφών. Κυριαρχούν ο Τζαβέλλας, ο Σακελλάριος, ο Τσιφόρος και ο Δημόπουλος στα χρόνια του ’50 και ο Δημόπουλος με τον Δαλιανίδη και τον Φώσκολο στα χρόνια του ’60. Αυτοί δίνουν και το καλλιτεχνικό στίγμα της εταιρείας, με κάποιες πιο «διαφορετικές πινελιές» από ανθρώπους σαν τον Κακογιάννη και τον Κούνδουρο. Πάνω απ’ όλα όμως η υπογραφή ήταν του Φίνου και της Φίνος Φιλμ.

Αφιέρωμα: H Φίνος Φιλμ γίνεται φέτος 80 ετών - 4

Στα τέλη της δεκαετίας του ’60 μέσα σ’ όλα εμφανίστηκε και η τηλεόραση. Ο Φίνος δεν τη συμπάθησε ποτέ.

Η τηλεόραση όμως ήρθε και μάλλον όλοι ήταν απροετοίμαστοι. Με το που ξεκίνησε δε η κρίση στα εισιτήρια, ο Φώσκολος έφτιαξε την Υπολοχαγό Νατάσσα, την πιο εμπορική ελληνική ταινία όλων των εποχών, και ο Φίνος είπε: «Είδατε; Δεν υπάρχει κρίση, παρά μόνο κρίση σεναρίων και ιδεών». Στις αρχές του 1970, πάνω στην κρίση, εγκαινίασε τα στούντιο στα Σπάτα, πρωτοφανή στην τελειότητά τους, και λίγους μήνες μετά παρασημοφορήθηκε από το κράτος για την προσφορά του στο σινεμά.

Η κρίση όμως ήταν αληθινή, τα εισιτήρια κατρακύλησαν, ο καρκίνος φώλιασε στα σωθικά του ιδιοφυούς παραγωγού, και τα υπόλοιπα ανήκουν στην ιστορία. Λίγο πριν φύγει για πάντα, το 1977 -ταλαιπωρήθηκε για πάνω από επτά χρόνια με εγχειρήσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό- αναγκάστηκε να δηλώσει:

«Στο αδιέξοδο μας οδήγησε η υπερπαραγωγή και η υπερκατανάλωση. Τον ρυθμό της αυξήσεως τον έδωσαν άλλοι. Ακολουθήσαμε, λόγω αθέμιτου συναγωνισμού. Γυρίζαμε περισσότερες και χειρότερες ταινίες. Κι ο φαύλος κύκλος άρχισε… Επιπλέον ήταν κι η κριτική. Σιγά-σιγά ο κόσμος άρχισε να ακούει ελληνική ταινία και να απομακρύνεται».

 Χρεωμένος πάρα πολλά εκατομμύρια, άρρωστος, απογοητευμένος και από την κατάρρευση της μεγάλης του αγάπης, του σινεμά, αλλά και από την αντιμετώπιση των νέων ανθρώπων, για τους οποίους ήταν το κατεστημένο που έπρεπε να χτυπηθεί αποτελεσματικά -οι ταινίες του στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης γιουχαΐζονταν στις αρχές της δεκαετίας του ’70 με το που εμφανιζόταν στο πανί το σήμα της εταιρείας, αν και οι περισσότεροι δημιουργοί του νέου ελληνικού κινηματογράφου, και όταν δεν τον είχαν παραγωγό, τον είχαν ουσιαστικό συμπαραστάτη- ο Φίνος, δημιουργός, πατέρας, κυρίαρχος του ελληνικού σινεμά από το 1940 έως το 1977, έφυγε για πάντα στις 26 Ιανουαρίου 1977.

Η τελευταία παραγωγή της εταιρείας ήταν Ο κυρ-Γιώργης εκπαιδεύεται του Γιάννη Δαλιανίδη. «Για την τιμή των όπλων», όπως είπε. Αρνήθηκε να δώσει το στούντιο του στην τηλεόραση. Αρνήθηκε να ασχοληθεί με την παραγωγή τηλεοπτικών σειρών. 

Ήταν ένας αυθεντικός εραστής του σινεμά, του ωραίου σινεμά και πέθανε μαζί του. Όπως όλοι οι μεγάλοι οραματιστές, οι επί της ουσίας παθιασμένοι δημιουργοί. Μαζί του και η Φίνος Φιλμ πέρασε στην ιστορία…

Για το Φίνο μίλησαν…

Η Αλίκη Βουγιουκλάκη

Φίνος - Αλίκη

Τον εκμεταλλεύονταν οι άνθρωποι γύρω του. Δανειζόταν από τους υπαλλήλους του λεφτά για να τελειώσει τις ταινίες. Από το γραφείο εκμετάλλευσης, από το λογιστήριό του. Από τους υπαλλήλους που του έπαιρναν τα λεφτά… Αυτά που σου λέω είναι σίγουρα. Δεν υπάρχει λόγος να πούμε ονόματα. Ούτε που τους θυμάμαι κιόλας. Δεν τον ενδιέφεραν τα λεφτά το Φίνο. Τον ενδιέφερε να ’χει χρήματα για να τα βάζει στις ταινίες. Δεν τον ενδιέφερε να πάρει χρήματα από το κράτος. Άκουσα με τα ίδια μου τ’ αυτιά ότι ο Καραμανλής του είχε προτείνει να τον βοηθήσει. Όμως ο Φίνος, ήθελε να έχει όχι μόνο το βέτο, αλλά και το ρίσκο.

Ο Γιάννης Δαλιανίδης

Γιάννης Δαλιανίδης Φίνος

Αν αρχίσουμε να μιλάμε για το Φίνο, δεν θα τελειώσουμε ποτέ. Τι να πρωτοπώ. Κατ’ αρχήν, αυτός ο άνθρωπος ήταν αφιερωμένος στον κινηματογράφο. Δεν τον ενδιέφερε τίποτα, μα τίποτ’ άλλο. Κανένα ενδιαφέρον Πολύ περισσότερο για κοσμικότητες και τέτοια. Το βασίλειό του ήταν το στούντιο. Εάν τον έβγαζες από τη Χίου, ήταν σαν το ψάρι έξω από το νερό. Ο Φίνος ποτέ δεν ενδιαφέρθηκε για τα οικονομικά του. Αυτό είναι ένα άλλο μυστήριο. Έκανε τις πιο εμπορικές ταινίες και πάντα ήταν χρεωμένος.

Ο Νίκος Φώσκολος

Μιλάμε για έναν παραγωγό που ήταν ο κορυφαίος, ο πιο αυστηρός, που του είχε ζητήσει η Μέτρο Γκόλντγουιν Μάγερ ν’ αναλάβει τεχνικός της διευθυντής μετά το τεχνικό βραβείο της «Ηλέκτρας». Εκείνος απάντησε πως προτιμά να είναι πρώτος στη χώρα του, παρά δέκατος στην Αμερική.

Δεν καθόταν ποτέ στο γραφείο του. Καθόταν στο φουαγιέ, που ήταν σαν καφενεδάκι. Είχε, θυμάμαι, τραπεζάκια καφενείου, καρέκλες πάνινες και γύρω-γύρω αφίσες. Μέσα στο φουαγιέ είχε ένα μικρό γραφειάκι και εκεί ήταν πάντα. Εκεί τον βλέπαμε όλοι. Ήταν σαν καφενείο. Πηγαίναμε, τα λέγαμε, εκεί ερχόντουσαν και τον ζάλιζαν οι διάφορες που έρχονταν και έκλαιγαν και έκαναν σκηνές. Μου έλεγε: «Εγώ θα βγάλω καρκίνο απ’ αυτές». Και έτσι κι έγινε.

Έβλεπα τουλάχιστον τις μισές πρωταγωνίστριες να μπαίνουν εκεί και να τον στριμώχνουν στη γωνία και να παραπονιούνται. Δεν άκουγα λόγια, έβλεπα όμως τι γινόταν. Η μία έκανε θέμα γιατί το όνομα της άλλης μπήκε μεγαλύτερο, η άλλη γιατί μπήκε δεύτερη, η τρίτη παραπονιόταν ότι ο τάδε ή η τάδε παίρνουν περισσότερα λεφτά, ότι το όνομά της δεν είναι στην αφίσα, και άλλα παρόμοια θέματα. Λεφτά, αφίσα, όνομα, ρόλος. Και άλλα, όπως ότι ο σκηνοθέτης δεν τη χώνευε και δεν την έβαφε καλά ή δεν της έκανε ωραία πλάνα. Όλα αυτά λοιπόν μαζί, τον πέθαναν τον άνθρωπο κυριολεκτικά.

Ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ

Δημήτρης Παπαμιχαήλ Φίνος

Ο Φίνος είχε μία διορατικότητα, έβλεπε. Δεν μπορούσε βέβαια να κάνει κι αλλιώς, έβαζε τα λεφτά του. Αυτός, αν όεν πήγαιναν δύο ή τρεις ταινίες καλά, θα κλείνε. 

Οι άλλοι παραγωγοί έτρεχαν από δω κι από κει για να πάρουν μία κάμερα. Ο Φίνος είχε, ας πούμε, γερανούς και ό,τι καινούργιο έβγαινε το έπαιρνε.

Ήταν φοβερά ήρεμος άνθρωπος. Στους ηθοποιούς του φερόταν άψογα. Να σκεφτείς ότι εν έχω συμβόλαιο. Έκανα τόσες ταινίες με τον Φίνο και όεν έχω συμβόλαιο. Το συμβόλαιό μας ήταν: «Θα πάρεις τόσα». Και δεν του λεγα εγώ: «Όχι, θέλω τόσα». Έλεγα: «Εντάξει». Μόνος του τα κανόνιζε. Κι αυτό που έλεγε ήταν παραπάνω απ’ αυτό που ήθελα εγώ, αρκετά παραπάνω.

Ο Νίκος Κούρκουλος

Νίκος Κούρκουλος Φίνος

Ο Φίνος δεν ήταν μόνο παραγωγός, ήταν και καλλιτέχνης, λάτρευε τους ηθοποιούς. Σε πάρα πολλούς σνναδέλφονς συμπαραστάθηκε στις δύσκολες στιγμές τους. Όταν είχαν ανάγκη, ο Φίνος ήταν πάντα δίπλα τους. Μπορούσες να στηριχτείς σ’ αυτό τον άνθρωπο.

Δεν ήταν κοινωνικός. Όλη τον η ζωή ήταν το σινεμά, η τεχνολογική εξέλιξη. Ό,τι νέο μηχάνημα έβγαινε στη διεθνή αγορά το έφερνε αμέσως στη χώρα. Θυμάμαι ένα νυχτερινό γύρισμα όπον έπα-θε βλάβη η μηχανή λήψης και έπρεπε να σταματήσουμε. Πήγα και πήρα τον Φίνο στο τηλέφωνο και σε 20 λεπτά ήταν εκεί. Έβγαλε ένα κατσαβίδι από την τσέπη τον και σε 10 λεπτά ακούσαμε τον ήχο της μηχανής που δούλευε. Αγαπούσε δε μόνο τον κινηματογράφο. Αγνόησε την τηλεόραση γιατί <5εν τον ενδιέφερε.

Και ο Παντελής Βούγλαρης

Εγώ είχα την εξής εμπειρία με το Φίνο, όταν του πήγα το σενάριο από “Το Προξενιό της Άννας”. Τότε είχα φύγει πια από τη Φίνος ΦΙλμ. Όταν πήγα να το συζητήσουμε μου είπε: «Ωραίο το σενάριο, αλλά δε βάζεις στο τέλος τον αρραβωνιαστικό της Άννας να σκο · τωθεί σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα;» Του είπα: «Γιατί να σκοτωθεί κύριε Φίνο;» «Έτσι, γιατί είναι η μοίρα της τέτοια» μου απάντησε. Πίστευε σε ορισμένες βασικές, ας πούμε μελοδραματικές, κατευθύνσεις που θα ‘πρε-πε να έχει ένα σενάριο εκείνη την εποχή. Του είπα πως δε θα μπορούσα να κάνω κάτι τέτοιο. Τον πείραξε, γιατί δύσκολα του αρνιόντουσαν πράγματα του Φίνου, το σεβάστηκε όμως. Μου είχε πει πως θα μπορούσα να έχω απ’ αυτόν όποια βοήθεια ήθελα. Εκτιμούσε τις διαφορετικές ταινίες, όταν όμως τις έκαναν άλλοι. 

Η εξήγηση ήταν, πως ο Φίνος είχε τους μισθούς και τα έξοδα να τρέχουν, χωρίς καμία κρατική βοήθεια – δεν υπήρχε Κέντρο Κινηματογράφου ούτε καμιά προστασία από κανένα νόμο- και δεν μπορούσε να ξεφύγει από τις προδιαγραφές και τις ανάγκες μιας αγοράς, η οποία ήταν έτσι όπως την πίστευε.

Αν και το σήμα της Φίνος Φιλμ πρωτοεμφανίζεται το 1943 με τη φωνή της καρδιάς, εν τούτοις το 1940 με το τραγούδι του χωρισμού θεωρείται το ξεκίνημά της. Στα 37 χρόνια που διήρκησε η πορεία της, η Φίνος Φιλμ παρήγαγε γύρω στις 180 ταινίες που στην πλειοψηφία τους έγραψαν ιστορία, η κάθε μία από αυτές πήγαινε τον κινηματογράφο λίγο πιο μπροστά. Σε τεχνικό επίπεδο σίγουρα, αλλά και στο επίπεδο του ψυχαγωγικού σινεμά, το ότι παίζονται ακόμα ασταμάτητα και πάντα συνεχίζουν να έχουν υψηλή αποδοχή δείχνει τη διαχρονική τους αξία. 

Ξεκίνησαν από τα χέρια του Φίνου ως απλές καλοφτιαγμένες ψυχαγωγικές ταινίες και κατέληξαν ένα σημαντικό κομμάτι της μεταπολεμικής εθνικής μας κουλτούρας. 

Ο Φίνος που πέταξε και ξαναγύρισε όλο το «Κλωτσοσχούφι» από την αρχή γιατί δεν του άρεσε στο φινάλε ο παρτενέρ της Αλίκης… ο Φίνος που γύρισε τα «Κορίτσια για φίλημα» σε έγχρωμο σινεμασκόπ και με στερεοφωνικό ήχο για να παιχτεί έτσι μόνο σε ένα σινεμά, το Αττικόν στη Σταδίου, μια και οι άλλοι κινηματογράφοι δεν είχαν τον κατάλληλο εξοπλισμό και ίδιος πήγε και έφτιαξε τα μηχανήματα του Αττικόν για την προβολή…

Ο «μεγιστάνας» της 7ης τέχνης που έμενε σε 4αρι, σε ένα απλό σπίτι, στην οδό Πατησίων και για αυτοκίνητο είχε μια πολυτελέστατη Buick την οποία δεν οδηγούσε ποτέ και τη χρησιμοποιούσαν μόνο στα γυρίσματα των ταινιών…

Ο Φίνος που κατάφερε, παρόλη τη λάσπη που έφαγε και αυτός στην Ελλάδα, να συνδέσει το όνομα του άρρηκτα με τον ελληνικό κινηματογράφο και να αναγνωριστεί ως «πατέρας» του…

Στα γενέθλια των 80 χρόνων της φέτος είναι κάτι παραπάνω από διαχρονική, κάτι παραπάνω από κλασσική… είναι θεσμός…

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΤΟ YOUFLY.COM ΣΤΟ GOOGLE NEWS ΚΑΝΟΝΤΑΣ ΚΛΙΚ ΕΔΩ.

Ιάσονας Τριανταφυλλίδης
Ιάσονας Τριανταφυλλίδης
Ο Ιάσων Τριανταφυλλίδης, είναι δημοσιογράφος και κριτικός κινηματογράφου και θεάτρου. Έχει γράψει μέχρι τώρα 20 βιβλία με θέμα την ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου, της νύχτας, του τραγουδιού και του μιούζικαλ και βιογραφικά βιβλία ανθρώπων του ελληνικού σινεμά. Αρθρογραφεί από το 1985 σε εφημερίδες, περιοδικά, έχει κάνει εκπομπές στο ραδιόφωνο, στην τηλεόραση, προσφάτως και στο διαδίκτυο. Έχει επιμεληθεί επανεκδόσεις παλαιού υλικού σε CD, για ανθρώπους όπως η Αλίκη Βιουγιουκλάκη, η Τζένη Βάνου, η Σοφία Βέμπο, η Μαρινέλλα, ο Τόλης Βοσκόπουλος, ο Γιάννης Σπάρτακος, το σύνολο του κινηματογραφικού έργου του Νίκου Μαμαγκάκη, ειδικό αφιέρωμα για την ιστορία του τραγουδιού στο ελληνικό σινεμά κ.α. Στην τηλεόραση έχει κάνει το πρώτο πρωινό του MEGA το Κοκτέιλ, εκπομπές με συνεντεύξεις, αφιερώματα, μονογραφίες, ήταν στην κριτική επιτροπή του «Να η ευκαιρία», σχολιαστής στις ειδήσεις του STAR και μία πολιτική εκπομπή με την Όλγα Τρέμη στο MEGA. Αυτό τον καιρό αρθρογραφεί βέβαια στο youfly.com και στην «Εφημερίδα των Συντακτών». Κάνει καθημερινά εκπομπή στις 15:00 με 16:00 στον Αθήνα 9.84 με τίτλο «Αθήνα, με ακούς;»

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ακολουθηστε μας
65,000ΥποστηρικτέςΚάντε Like
13,090ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
11,546ΑκόλουθοιΑκολουθήστε

ΔΗΜΟΦΙΛΗ