Ο Δημήτριος Ζαπάντης γράφει για το θέατρο πριν και μετά την επανάσταση. Κατά τη διάρκεια του Ελληνικού διαφωτισμού (1774-1821), προετοιμάζεται ιδεολογικά η επανάσταση του 1821. Απότοκο του δυτικού διαφωτισμού, ο ελληνικός διαφωτισμός, εμπνέεται από τα ίδια ιδεώδη με τη δύση και βρήκε την έκφρασή του μέσα από το περιοδικό Λόγιος Ερμής, που εκδιδόταν στη Βιέννη από το 1811 έως το 1821. Οι Ελληνικές παροικίες στη δύση μεταφέρουν το πνεύμα της δυτικής ελευθεριότητας.
Οι αρχαίοι Έλληνες ως ηρωικά πρότυπα
Όσον αφορά το θέατρο, διακρίνουμε μια τάση μεταφοράς ξένων έργων στα Ελληνικά. Με κύρια πηγή θεατρικής αποτύπωσης τα διδακτικά δράματα του Ιταλού Μεταστάσιο το 1779· τα οποία παρουσιάζουν πρότυπα πολιτών που αντιδρούν στην καταπίεση απέναντι σε ένα ξένο δυνάστη. Και εμπεριέχουν αρχαίους Έλληνες ως ηρωικά πρότυπα. Άγνωστος Έλληνας θεατρικός μεταφραστής αναφέρει μεταξύ άλλων «Το θέατρο αποτελεί σχολείο διδαχής και παιδείας…δρόμος πολιτιστικής ανάπτυξης και πολιτιστικής αγωγής για ελεύθερους πολίτες». Το θέατρο, ουσιαστικά παίρνει μέρος στην διάδοση των ηθών και αναπληρώνει σύμφωνα με τον Κων/νο Ασώπιο «των άλλων σχολείων την έλλειψιν». Οι αναφορές στο αρχαίο Ελληνικό πνεύμα μέσω του θεάτρου ξυπνούν το προγονικό κλέος στον υπόδουλο Ελληνισμό.
Εκτός του Μεταστάσιο, οι Έλληνες μεταφράζουν και έργα των Γκολντόνι, Μολιέρου. Ουσιαστικά η πρώτη κωμωδία στο νεοελληνικό θέατρο είναι του Γκολντόνι, από άγνωστο Φαναριώτη μεταφραστή. Το 1815, Ο Ταρτούφος θα κυκλοφορήσει σε μετάφραση Κ/ων/νου Κοκκινάκη. Eνώ το 1818 η Μητιώ Σακελλαρίου, μεταφράζει ακόμα δυο κωμωδίες του Γκολντόνι με τις θετικές αποδόσεις των χαρακτήρων να γίνονται αποδεκτές σαν θετικά πρότυπα, κυρίως στους Έλληνες έξω από την υποδουλωμένη Ελλάδα.
Οι πρώτες Ελληνικές παραστάσεις ανεβαίνουν στην Οδησσό
Οι πρώτες Ελληνικές παραστάσεις ανεβαίνουν στην Οδησσό της Ρωσίας από το 1814 έως το 1821 από ερασιτέχνες. Ο τσάρος, που έχει ενδιαφέρον για την Ελληνική κοινότητα ενθαρρύνει τέτοιες ενέργειες. Kαι προβάλλονται έργα με ηρωικό-ιστορικά θέματα όπως Μωάμεθ, ο θάνατος του Καίσαρος του Βολταίρου, Φιλοκτήτης Του Σοφοκλή, σε διασκευή του Νικόλαου Πίκκολου Ο Θεμιστοκλής εν Περσία του Μεταστάσιο , οι Σουλιώται αγνώστου κ.α. Μέσα από τις παραστάσεις της Οδησσού διακρίνονται οι ηθοποιοί Γεώργιος Αβραμιώτης και Σπυρίδων Δρακούλης, που εκτός από φορείς των ιδεολογικών αποτυπώσεων γίνονται και ήρωες της επανάστασης· ο Αβραμιώτης πεθαίνει στη μάχη του Δραγατσανίου και ο Δρακούλης πολεμάει στην Πελοπόννησο και πεθαίνει το 1825.
Μετά την Οδησσό, Ελληνική δραματουργία εμφανίζεται στο Βουκουρέστι στο Ιάσιο και σε διάφορα μέρη της Μολδοβλαχίας. Το 1817 η Ραλλού Καρατζά, κόρη του ηγεμόνα της Βλαχίας Ιωάννη Καρατζά ανοικοδομεί το θέατρο της <Ερυθράς Κρήνης> την πρώτη θεατρική αίθουσα της Βλαχίας. Όπου και ανεβαίνουν έργα όπως η Φαίδρα του Ρακίνα Ο θάνατος του Πατρόκλου ή Αχιλλέυς του Αθανάσιου Χριστόπουλου, Ασπασία και Πολυξένη του Ιάκωβου Ρίζου Νερουλού Τιμολέων του Ιωάννη Ζαμπέλιου κ.α όπου διέπρεψαν οι ηθοποιοί Κων/νος Κυριακός Αριστίας και Θεόδωρος Αλκαίος.
Η διαφωνία του Κοραή για τη σύσταση θεάτρου
Η πρώτη φάση του νεοελληνικού μεταεπαναστατικού θεάτρου στον ελεύθερο Ελλαδικό χώρο εντοπίζεται το 1824, με τον Κοραή. Ο οποίος ήταν κατά της σύστασης θεάτρου, με τον ισχυρισμό ότι στηρίζεται στο ψεύδος. Το 1834, στο πολεοδομικό σχέδιο της Αθήνας ως νέας πρωτεύουσας, είχε εγκριθεί από τον Όθωνα ανέγερση θεάτρου, στη σημερινή πλατεία Κλαυθμώνος σε σχέδια του Δανού αρχιτέκτονα Κρίστιαν Χανσεν· όμως μέχρι το 1860 <η συνήθεια του «θεατρίζεσθαι» ήταν κάτι άγνωστο για πρώην υπηκόους της Οθωμανικής αυτοκρατορίας>.
Δείτε επίσης:
- Μακρυγιάννης: Πρώτη παγκόσμια εκτέλεση από την ορχήστρα της ΕΡΤ
- Σωκράτης Αλαφούζος: Ο εορτασμός των 200 χρόνων στο Theatron of the Americas
Εάν επιθυμείτε να σχολιάσετε το παραπάνω άρθρο ή οτιδήποτε άλλο στο Youfly, επισκεφτείτε τη σελίδα μας στο Facebook ή στείλτε μας μήνυμα στο Twitter. Για φωτογραφικό υλικό και ιστορίες, μεταβείτε στο Instagram μας.
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του παρόντος άρθρου, χωρίς αναφορά, με ενεργό σύνδεσμο (link) Youfly.com
