Ο Ιάσονας Τριανταφυλλίδης με αφορμή την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου, μας θυμίζει κάποιες ταινίες σχετικές με τον πόλεμο του ’40.
Οι ταινίες με θέμα τον πόλεμο του ’40 και την Κατοχή δεν ανήκουν απλώς στην κατηγορία πολεμικές ταινίες γιατί το ’40 ήταν μια σημαντική στιγμή στην νεοελληνική ιστορία αλλά και γιατί η Κατοχή είτε μέσα από τις θρυλικές συνθήκες που έζησαν οι κάτοικοι της Αθήνας και των μεγάλων αστικών κέντρων, είτε λόγω της αντίστασης και του διχασμού που εμφανίστηκε από ένα σημείο και μετά και σε αυτήν έδωσαν τροφή σε ένα ολόκληρο κόσμο να εμπνευστεί κινηματογραφικά. Είτε σε ταινίες που είχαν άμεση σχέση με ιστορικά γεγονότα είτε ως σκηνικό για μια στην ουσία ερωτική ιστορία…
Έπειτα υπήρχε ένα κοινό που όλα αυτά τα είχε ζήσει στο πετσί του που λένε, είχε υποφέρει, είχε πεινάσει, είχε πενθήσει ανθρώπους και ήταν πολύ οικεία για αυτό. Έπειτα μπορεί όλα αυτά να ήταν τραγικά αλλά τα κάλυπτε το φως του έπους του ’40 και τα έκανε να φαίνονται ηρωικά…
Γύρω στο 1967 το είδος των πολεμικών ταινιών άνθισε
Βέβαια εκεί κάπου στη αρχή της δικτατορίας του 1967 από τη μια ένα στρατοκρατικό καθεστώς που βοηθούσε, ενέπνεε ή και επέβαλε τέτοιες ταινίες και από την άλλη η πλήρης λογοκρισία σε πολλά άλλα είδη ταινιών οδήγησε σε μια έκρηξη αυτού του είδους. Επιπλέον ο παραγωγός Τζεϊμς Πάρις που είχε ξεκινήσει πριν τη χούντα με άλλες φιλοδοξίες κατόρθωσε να πάρει χρήματα από την τότε δικτατορική κυβέρνηση αλλά και βοήθεια σε επίπεδο στρατιωτικού υλικού, έμψυχου και άψυχου και γύρισε μια σειρά από ανάλογες ταινίες που χωρίς να είναι σπουδαίες οι περισσότερες, κατασυκοφαντήθηκαν κιόλας. Είχε φτάσει στο σημείο σε κάποιο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης επειδή ήταν και φανφαρόνος τη μέρα της παρουσίασης της ταινίας να βγάλει τανκς στους δρόμους της Θεσσαλονίκης!!!….
Λόγω της ημέρας λοιπόν σας έφτιαξα μια λίστα με κάποιες ταινίες όχι πολλές με θέμα το ’40 και την Κατοχή, έτσι για το καλό της μέρας που λένε και για να θυμόμαστε κάποια πράγματα…
Λοιπόν πρέπει να πω, πως όπως στην Ελλάδα όλα έχουν την παραξενιά τους αλλά και την πονηριά τους, οι ταινίες για το ’40 ξεκίνησαν πριν αρχίσει ο πόλεμος το 1940 με την «Νύχτα χωρίς ξημέρωμα» του Τώνη Παπαδαντωνάκη -ήταν ο πατέρας της Φλέρυς Νταντωνάκη- γνωστού «αρπακολλατζή» του ελληνικού σινεμά που μετά την κατοχή επειδή ο ένας ήρωας είναι αξιωματικός του στρατού άλλαξε κάπως το μοντάζ και κάτι γυρίσματα και την παρουσίασε ως… «επίκαιρη»..
Πάμε λοιπόν για τις ταινίες με θέμα τον πόλεμο του ’40 που επιλέξαμε με χρονολογική σειρά
Καταδρομή
Επική πολεμική ταινία που γυρίστηκε αμέσως μετά την κατοχή – νομίζω πως και μόνο ο τίτλος της τα λέει όλα- και πρωταγωνιστές τον Λάμπρο Κωνσταντάρα και την Ελένη Χατζηαργύρη. Η ταινία ήταν αποτυχία εισπρακτική και καλλιτεχνική και αν την αναφέρουμε αυτό είναι μόνο γιατί το σενάριο και τη σκηνοθεσία υπογράφει για μια και μοναδική φορά στη ζωή του ο μεγάλος συγγραφέας Μ. Καραγάτσης (Γιούγκερμαν κλπ)
Αδούλωτοι Σκλάβοι
Άλλη μια αποτυχία και καλλιτεχνικό και εισπρακτικό επίπεδο αλλά που διαθέτει κάποια στοιχεία που της δίνουν μια θέση στην ιστορία του ελληνικού σινεμά. Φυσικά πρόκειται για μια ιστορία για νεαρούς που συμμετέχουν στην αντίσταση μέσα στην Αθήνα. Σε αυτήν την ταινία έκαναν την πρώτή τους εμφάνιση στο ελληνικό σινεμά η Έλλη Λαμπέτη ως ηθοποιός στα 20 μόλις χρόνιά της και ο Μάνος Χατζιδάκις ως μουσικός της ταινίας στα 21 του χρόνια. Επίσης την ταινία άρχισε να σκηνοθετεί για πρώτη και τελευταία φορά στη ζωή του ο κριτικός και διανοούμενος Μάριος Πλωρίτης ο οποίος όμως εγκατέλειψε την ταινία στα μέσα των γυρισμάτων και τη συνέχισε και την υπέγραψε ο τότε κριτικός κινηματογράφου Βίων Παπαμιχάλης.
Οι Γερμανοί ξανάρχονται
Μια ταινία του Αλέκου Σακελλάριου, η οποία δεν μιλάει για τον πόλεμο του ’40 ούτε για την κατοχή. Είναι κινηματογραφική μεταφορά του Θεατρικού του Σακελλάριου Γιαννακόπουλου που χάλασε κόσμο στην εμφυλιακή Ελλάδα στο Θέατρο Κοτοπούλη. Από τις λίγες κωμωδίες με θέμα… αυτό το θέμα. Στην ταινία σκίζει βέβαια ο Λογοθετίδης αλλά και ο Χρήστος Τσαγανέας με το μονόλογο άνθρωποι – άνθρωποι.
Τελευταία Αποστολή
Μια ιστορία από την κατοχή που ο Φιλοποίμην Φίνος γύρισε το 1949 στη μνήμη του πατέρα του που είχε εκτελεστεί από τους Γερμανούς – άλλωστε και ο ίδιος ο Φίνος γλύτωσε την εκτέλεση το 1944. Ήταν η πρώτη ταινία μεγάλου μήκους που εκπροσώπησε την Ελλάδα στο Φεστιβάλ των Καννών το 1950. Αυτό που είναι απίστευτο είναι πως στην ταινία που γυρίστηκε μέσα στον εμφύλιο παραλίγο να οδηγήσει τον Φίνο σε στρατοδικείο γιατί μιλούσε για μια Ελληνίδα γυναικά αξιωματικού του ελληνικού στρατού που πρόδιδε την πατρίδα της επειδή τα έφτιαξε με Γερμανό αξιωματικό. Ο Φίνος αναγκάστηκε αν γυρίσει ξανά κάποιες σκηνές που να φαίνεται ότι η εν λόγω κυρία ήταν Ουγγαρέζα και όχι Ελληνίδα και έτσι ικανοποιήθηκε το …εθνικό φρόνημα …και οι κυβερνήσεις της εποχής….
Ματωμένα Χριστούγεννα
Ματωμένα Χριστούγεννα, μια ταινία του Γιώργου Ζερβού με την Έλλη Λαμπέτη. Μια ιστορία από την κατοχή που χωρίς να είναι κάτι πραγματικά ξεχωριστό έσπασε τα ταμεία εκείνη την εποχή και ήρθε πρώτο σε εισπράξεις τη σεζόν 1951-1952.
Ξυπόλυτο τάγμα
Την ταινία γύρισε ο Γκρεγκ Τάλλας το 1954 και εκπροσώπησε την Ελλάδα στο φεστιβάλ του Εδιμβούργου Τη μουσική υπέγραφε ο Μίκης Θεοδωράκης, νεότατος τότε. Η ταινία βασιζόταν σε ένα αληθινό περιστατικό που συνέβη στη Θεσσαλονίκη στα χρόνια της κατοχής και ήταν γυρισμένη με σχεδόν ντοκιμαντερίστικο τρόπο και εκτός από κάποιους επαγγελματίες ηθοποιούς πραγματικοί πρωταγωνιστές ήταν μια ομάδα παιδιών και εφήβων ερασιτεχνών βεβαίως που εντυπωσιάζουν με την ερμηνεία τους. Από τις ωραιότερες περιπτώσεις ελληνικής ταινίας με αυτό το θέμα.
Το νησί των γενναίων
Ταινία με θέμα τον αγώνα της αντίστασης στην Κρήτη στην Κατοχή σε σκηνοθεσία Ντίμη Δαδήρα με την Τζένη Καρέζη, τον Αλέκο Αλεξανδράκη , την Αλίκη Γεωργούλη και τον Λυκούργο Καλλέργη. Αν πραγματικά αξίζει τον κόπο να μιλάμε για αυτήν την ταινία και να την ξεχωρίζουμε είναι γιατί για τις ανάγκες της ταινίας ο Μάνος Χατζιδάκις έγραψε ένα από τα ωραιότερα τραγούδια του «Μην τον ρωτάς τον ουρανό» που τραγουδούσε η Καρέζη.
Ψηλά τα χέρια Χίτλερ
Μια ταινία του Ροβήρου Μανθούλη με τον Θανάση Βέγγο και το Βασίλη Διαμαντόπουλο. Δυο φίλοι ξαναβρίσκονται 20 χρόνια μετά την Κατοχή και θυμούνται με νοσταλγία και χιούμορ τη ζωή τους εκείνη την περίοδο. Χωρίς να είναι ακριβώς κωμωδία εντούτοις έχει ένα ανάλαφρο αλλά και σοβαρό χαρακτήρα και ένα χιούμορ που δεν συνηθίζονται σε τέτοιου είδους ταινίες.
Προδοσία
Προδοσία, του Κώστα Μανουσάκη, ενός σπουδαίου σκηνοθέτη που γύρισε όμως μόνο 3 ταινίες. Σε παραγωγή του Κλέαρχου Κονιτσιώτη. Μια ταινία για την κρίση συνείδησης ενός Γερμανού αξιωματικού. Πήγε σε πολλά φεστιβάλ στο εξωτερικό και η Έλλη Φωτίου μαζί με τον Πέτρο Φυσούν είναι εξαιρετικοί. Στην ταινία εμπορικά έκανε κακό το γεγονός πως ο Κονιτσιώτης είχε πάρει σχετικά φτηνά χιλιόμετρα φιλμ από την ναζιστική προπαγάνδα και τα είχε προσθέσει στην ταινία κάνοντάς της να φαίνεται πληκτική σε ορισμένα σημεία ενώ δεν ήταν καθόλου.
Κονσέρτο για πολυβόλα
Η ταινία ήταν μια παραγωγή της Φίνος Φιλμ σε σενάριο του Νίκου Φώσκολου και σκηνοθεσία του Ντίνου Δημόπουλου. Με την Τζένη Καρέζη και τον Κώστα Καζάκο που ιδέα ήταν να τους βάλει μαζί για πρώτη φορά και στην ταινία αυτή γνωρίστηκαν πρώτη φορά, ερωτεύτηκαν και μετά παντρεύτηκαν. Δραματική ταινία με θέμα την Κατοχή, καλογυρισμένη και με πολλές ανατροπές που οκτώ χρόνια μετά ο Φώσκολος τη διασκεύασε ως μια από τις βασικές ιστορίες της θρυλικής τηλεοπτικής σειράς «Ο Άγνωστος πόλεμος».
Το κανόνι και τ’ αηδόνι
Μια σπονδυλωτή ταινία με θέμα την Κατοχή, με πολύ χιούμορ και διαφορετική από τις υπάρχουσες τότε όπου για πρώτη φορά συνεργάζονται στη σκηνοθεσία τα δυο αδέλφια ο Ιάκωβος Καμπανέλλης ο σπουδαίος συγγραφέας και ο αδελφός του Γιώργος Καμπανέλλης ηθοποιός. Το σενάριο ήταν του Ιάκωβου Καμπανέλλη.
Φυσικά η εποχή ζητούσε άλλα πράγματα κι έτσι η ταινία δικαιώθηκε εκ των υστέρων.
Υπολοχαγός Νατάσα
Μια ταινία του Νίκου Φώσκολου με την Αλίκη Βουγιουκλάκη και τον Δημήτρη Παπαμιχαήλ. Η ταινία θρύλος 751.000 και κάτι εισιτηρίων μόνο στην Αθήνα και τον Πειραιά. Έχει κατηγορηθεί άδικα από πολλούς ενώ είναι από τις πολύ καλοφτιαγμένες αυτού του είδους. Είναι ολόκληρη ιστορία το πως γυρίστηκε κανονικά, -θα το πούμε μια άλλη στιγμή- αλλά να ξέρετε πως το Υπολοχαγός Νατάσα σαν τίτλο το ζήτησε η Αλίκη γιατί ο πρώτος της τίτλος ήταν «Υπολοχαγός Ναυσικά».
Αυτοί που μίλησαν με το θάνατο
Αυτοί που μίλησαν με το θάνατο , μια ταινία του 1970 του Γιαννη Δαλιανίδη και της Φίνος Φιλμ. Η καλύτερη από τις ταινίες αυτού τους είδους γυρισμένη με σεβασμό, αντικειμενικότητα, χωρίς υπερβολικές εξάρσεις, καθρεφτίζει ολοκάθαρα την εποχή. Ο κόσμος όμως τότε ήθελε πιο κραυγαλέα πράγματα και έτσι η ταινία δεν πήγε τόσο καλά όσο θα έπρεπε. Στην ταινία πραγματικό ρεσιτάλ δραματικής ηθοποιίας δίνει για μοναδική φορά στην καριέρα του δυστυχώς ο εξαιρετικός κωμικός Χρόνης Εξαρχάκος.
Ο τελευταίος αιχμάλωτος
Του Άγγελου Γεωργιάδη με τον Αλέκο Αλεξανδράκη. Είναι μια ταινία του 1970 που ελάχιστοι έχουν προσέξει. Γυρισμένη χωρίς λεφτά, με πολλές ελλείψεις αλλά με ένα εξαιρετικό θέμα που την κάνει μοναδική. Τι έγινε μετά την Κατοχή και πως εξελίχτηκαν πολλοί από αυτούς που μέσα στην Κατοχή είχαν δείξει τον καλύτερο εαυτό τους. Πικρή ταινία που πέρασε απαρατήρητη αλλά και μοναδική στο είδος της.
Τι έκανες στον πόλεμο Θανάση
Το αριστούργημα του Ντίνου Κατσουρίδη που έσπασε τα ταμεία μέσα στην δικτατορία με τον Θανάση Βέγγο σε μια πραγματικά τραγική ερμηνεία που σου ραγίζει τη ψυχή ισορροπώντας με αξιοθαύμαστο τρόπο ανάμεσα στον κωμικό και τον απολύτως τραγικό. Το σενάριο ΄ήταν του σπουδαίου Ασημάκη Γιαλαμά.
Και του χρόνου…
Δείτε επίσης:
- Καλάβρυτα 1943: Η ταινία του Νικόλα Δημητρόπουλου έρχεται στους κινηματογράφους
- Η τελευταία ταινία κορυφαίου ηθοποιού του Game of Thrones είναι ελληνική
- Σινεμά: 5 Ταινίες που δεν πρέπει να χάσεις αυτή την εβδομάδα
Εάν επιθυμείτε να σχολιάσετε το παραπάνω άρθρο ή οτιδήποτε άλλο στο Youfly, επισκεφτείτε τη σελίδα μας στο Facebook. Ή στείλτε μας μήνυμα στο Twitter. Για φωτογραφικό υλικό και ιστορίες, μεταβείτε στο Instagram μας.
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του παρόντος άρθρου, χωρίς αναφορά, με ενεργό σύνδεσμο (link) Youfly.com.
