17 C
Athens
Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024

Δημήτρης Αθανίτης: Από τον βραβευμένο Λαβύρινθο στη Μήδεια

Εντάξει, o Δημήτρης Αθανίτης γνωρίζει ότι δεν έχουμε στην Αθήνα στοές, πολύπλοκες, «κρυφές», δαιδαλώδεις και μεγάλης έκτασης, όπως σε άλλες μεγαλουπόλεις του κόσμου.

Όμως, έχουμε στοές, στο ιστορικό κέντρο, που έχουν τη δική τους ιστορία, τις δικές τους ανθρώπινες (ενίοτε και παράξενες) ιστορίες και το δικό τους «Λαβύρινθο».

Το ξέρει αυτό ο σκηνοθέτης Δημήτρης Αθανίτης, που τις είδε, μεταφορικά και κυριολεκτικά, εντός και εκτός εισαγωγικών, σε ένα ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους με αυτόν ακριβώς τον τίτλο. Ένα ντοκιμαντέρ που ήδη έχει πολυβραβευτεί και τώρα βραβεύτηκε και στην «έδρα» του, την Αθήνα.

Δημήτρης Αθανίτης – Λαβύρινθος

Το Βραβείο Καλύτερου Ντοκιμαντέρ για το «Λαβύρινθο» στο 9ο Διεθνές Φεστιβάλ Ψηφιακού Κινηματογράφου της Αθήνας. Είναι – όπως το θέτει ο Δημήτρης Αθανίτης, «το πέμπτο βραβείο για το ιδιότυπο ντοκ μας, στα οκτώ φεστιβάλ που έχει ταξιδέψει.

Ταυτόχρονα, ο Λαβύρινθος, που έκανε πρεμιέρα με βραβείο στο Greek Film Festival του Λονδίνου, βρέθηκε και στο 14o Los Angeles Greek Film Festival 2020». Α, παίχτηκε και στο Καστελόριζο.

Μιλάμε για ένα ντοκιμαντέρ, σε άσπρο μαύρο και με αφηγητή τον Κώστα Καζανά, στο οποίο ο φακός κινείται στις εμπορικές στοές στο κέντρο της Αθήνας.

«Είναι ένας κόσμος ανεξάρτητος και πολύ ιδιαίτερος», είναι το πρώτο απόσταγμα που έρχεται από τα χείλη του Δημήτρη Αθανίτη. «Μου ασκούσαν γοητεία από παιδί, όταν κατέβαινα με τη μάνα μου για ψώνια. Έβλεπα ότι είναι σε παρακμή, αλλά δεν είχα σκεφθεί να κάνω ένα ντοκιμαντέρ».

Να, όμως, που το τόλμησε. «Και ανακάλυψα εκπληκτικούς ανθρώπους, που συνεχίζουν την παράδοση δύο και τριών γενιών και είναι δημιουργικοί. Καπέλα, κοσμήματα, ρούχα, ο εκδότης Πεχλιβανίδης, ακόμη και ο ναός της τέχνης, το Θέατρο Τέχνης είναι εκεί…

Δημήτρης Αθανίτης Λαβύρινθος

Ξεκινήσαμε με αν τρίλεπτο μονοπλάνο, προχωρώντας από την Πλατεία Δικαστηρίου, απέναντι από το «Ρεξ» μέχρι το Τέχνης, δίχως ούτε μια πόρτα ανάμεσα». Περιπλανώμενος, αφηγητής ο Κώστας Καζανάς, πρωταγωνιστής στην πρώτη – εμβληματική κατά πολλούς – ταινία του σκηνοθέτη «Καμιά συμπάθεια για το Διάβολο».

Μία ακόμη συνάντηση, όμως, τον εξέπληξε στο «Λαβύρινθο». Με το Σίμο τον Υπαρξιστή, πρωταγωνιστή του στην πρώτη μικρού μήκους ταινία του, που είχε μια ανθηρή βιοτεχνία ρούχων κάποτε και δούλευε από εφτά χρονών!

Δημήτρης Αθανίτης

«Πέρα από τη γοητεία του χώρου, πέρα από την ανίχνευση ιστοριών ανθρώπων, ο ‘Λαβύρινθος’ με κατηύθυνε και σε μια νέα ματιά. Και σε μια αναφορά στους σουρεαλιστές», μου λέει ο Δημήτρης Αθανίτης. «Ξανανακάλυψα το σινεμά, μέσα στις στοές».

Ανάμεσα στους ανθρώπους που συνάντησε υπήρχε και ένας που τον εντυπωσίασε πολύ. «Μέσα από το λόγο του βγαίνει κάτι που μας αφορά σήμερα. Έναν λόγο που στηρίζεται στην μακρά εμπειρία και μέσα του υπάρχει κοινωνικό και πολιτικό σχόλιο ουσίας.

Ακριβώς εκεί που δεν φαντάζεσαι, σε έναν χώρο που νομίζεις ότι ανήκει στο παρελθόν, μίλησε για το τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή σε αυτή τη χώρα». Κερκυραίος, ιδιοκτήτης καταστήματος με λουλούδια, που ξεκίνησε παιδάκι 11 ετών στους δρόμους. Και έχει αναπτύξει την προσωπική του φιλοσοφία: το πρώτο έμβιο ον στον πλανήτη, ήταν τα λουλούδια!

Ο σκηνοθέτης του «Λαβύρινθου», σκηνοθέτης και του πολυβραβευμένου «Αόρατου» – «Invisible». Με το εντυπωσιακό χρώμα στην κόπια και τον υποβλητικό Γιάννη Στάνκογλου, που τώρα τον είδαμε και στις «Άγριες Μέλισσες» έκανε ειδικό «κάστινγκ» ή ρεπεράζ, αν θέλετε, για το ντοκιμαντέρ.

Εντόπισα τα μαγαζιά και στο τέλος συνάντησα τους ανθρώπους τους. Μία και καλή. Χωρίς να με έχουν συναντήσει ποτέ πριν το ‘κάμερα, πάμε!’. Τους έκανα ‘ανάκριση’. Πώς είναι, ας πούμε, να περνάς όλη σου τη ζωή μέσα σε μία στοά, με τεχνητό φως».

Ένας ιδιοκτήτης καφενείου, ας πούμε, έρχεται κάθε μέρα 5 το πρωί και φεύγει 9 το βράδυ. «Δεν ήξερα πως είναι ο ήλιος», λέει, δραματικά, στο φακό.

Στο πλάνο του «Λαβύρινθου» και μερικές απρόσμενες ανακαλύψεις: Εσείς, το ξέρατε ότι υπήρξε ελληνική φωτογραφική μηχανή, σε βιομηχανική παραγωγή, σε ανύποπτο χρόνο, στη δεκαετία του ’50;

Μήδεια

Ο «Λαβύρινθος» είναι για το Δημήτρη Αθανίτη ένα στοίχημα που κερδήθηκε. Το επόμενο, «τεράστιο στοίχημα», όπως μου λέει, είναι η «Μήδεια» του Ευριπίδη, με μια ματιά, αρχικά, πιστή στην τραγωδία. Σε άσπρο μαύρο και πάλι.

Δημήτρης Αθανίτης Μήδεια

Γιατί ασπρόμαυρο, τον ρωτάω. «Θα χρειαζόμουν δεκαπλάσιο μπάτζετ για έγχρωμο», έρχεται λακωνική η απάντηση.

«Με αυτό το έργο έχει συμβεί κάτι καταπληκτικό πριν από πολλά χρόνια. Το είδα – κυριολεκτικά – ή σε όνειρο ή σε μια παράξενη πραγματικότητα μπροστά μου. Το κλίμα, το ύφος, το χώρο. Ήταν μια σκηνή που μου ήρθε σαν αποκάλυψη. Μια εικόνα τόσο ισχυρή, που την κράτησα μέσα μου». Και την έγραφε χρόνια μετά.

«Αν και είναι γνωστός ο μύθος της παιδοκτόνου Μήδειας, στο σενάριο υπάρχουν συνεχείς ανατροπές και το απροσδόκητο κυριαρχεί στην εξέλιξη της ιστορίας. Ο χρόνος δεν είναι σαφώς ορισμένος, αλλά σίγουρα είναι πολύ μακριά από το σήμερα, στο απώτερο παρελθόν. Ακραίος θα είναι και ο χώρος στον οποίο θα κινηθούν τα πρόσωπα.

«Το να επιχειρήσω σήμερα μια κινηματογραφική μεταφορά της Μήδειας, είναι μεγάλη πρόκληση. Τα τελευταία πενήντα χρόνια κανείς δεν τόλμησε κάτι τέτοιο στην Ελλάδα, στον φυσικό χώρο της τραγωδίας. Δύο εκδοχές του έργου, που γυρίστηκαν στην Ευρώπη από γνωστούς σκηνοθέτες, δεν πέτυχαν».

Και ενώ ετοιμάζεται μέσα στο – δύσκολο – Νοέμβριο, μετά το ρεπεράζ, να αρχίσει γυρίσματα, έχει μία ακόμη είδηση: «Μαζί, σε ένα βιβλίο, έρχονται πολύ σύντομα οι δύο πρώτες ταινίες μου, ‘Αντίο Βερολίνο’ και ‘Καμιά Συμπάθεια για τον Διάβολο’ (Εκδ. Αγγελάκη). Δύο ταινίες συγγενείς και μαζί τόσο διαφορετικές, καθώς μια αόρατη κλωστή τις διαπερνά και τις ενώνει».

Μήδεια 2021

Και επιστρέφει στο νέο του κινηματογραφικό όνειρο, που τον απασχολεί τρία χρόνια τώρα. Και που θα βγει, κορονοϊού θέλοντος, στις κινηματογραφικές αίθουσες μέσα στο 2021: «Θέλω να υπάρχουν και πρωτότυπες σκηνές που να εμβαθύνουν στο έργο. Ένα έργο 2.500 ετών, το οποίο κατορθώνει να είναι τόσο τρομακτικά επίκαιρο. Που μας εμπνέει. Πού είναι και θαύμα και σοκ».

Η Μήδεια (για τη διανομή δεν μιλάει ακόμη) είναι για το σκηνοθέτη της η ξένη, που έρχεται από αλλού. Αλλά και η ξένη σε πολλά άλλα επίπεδα. «Είναι η μάγισσα, η αντίζηλος, μια γυναίκα που διεκδικεί πολύ έντονα και αντιστέκεται στην εξουσία.

Βάζει στο χάρτη ένα πρόσωπο πολύ ισχυρό, με ισχυρή καταγωγή, που τολμά να παλέψει από μια θέση εντελώς ανίσχυρη. Με έναν τρόπο είναι η συνέχεια της ταινίας μου ‘Αόρατος’ και του ήρωά της. Έχει μια αξιοπρέπεια η Μήδεια και τολμά να αγωνιστεί».

Στη «Μήδειά» του δεν προλέγεται τίποτα, μου λέει. Δεν υπάρχει Χορός. «Ο θεατής θα είναι μπροστά σε ένα άγνωστο, που θα τον πηγαίνει από το χέρι στον… λαβύρινθο της τραγικής ιστορίας».

Ένα, όμως, είναι βασικό στη – συνεπή, θα έλεγα – καριέρα του Δημήτρη Αθανίτη. Και με αυτό κλείνει: «Δεν κάνω ταινίες. Κάνω σινεμά». Και αυτό (εξακολουθεί να) λέει πολλά, στις μέρες μας.

Διαβάστε κι άλλα άρθρα μας για το Θέατρο.

Παύλος Ηλ. Αγιαννίδης
Παύλος Ηλ. Αγιαννίδης
Από τη Γερμανική Σχολή Αθηνών, βρέθηκε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης να σπουδάζει Κτηνιατρική! Ενώ, στο μεταξύ, ξεκίνησε μια δημοσιογραφική πορεία, που κρατάει τέσσερις δεκαετίες, από την ιστορική «Ακρόπολη», με το… νυφικό της Νταϊάνας, στο διεθνές τμήμα της εφημερίδας (λόγω γλωσσών). Νοέμβριο του 1981 ξεκίνησε να εργάζεται στο Γραφείο Βορείου Ελλάδος των εφημερίδων «ΤΑ ΝΕΑ» και «ΤΟ ΒΗΜΑ». Συνεργάστηκε με τον «Ταχυδρόμο» και το «Marie Claire», σε μεγάλες συνεντεύξεις και με το Ραδιόφωνο της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης «Ράδιο 105». Αλλά και ως ανταποκριτής της Σουηδικής Ραδιοφωνίας και σε ρεπορτάζ με το «60 Minutes» του αμερικανικού τηλεοπτικού δικτύου CBS. Συμμετείχε στην πρώτη συντακτική ομάδα του περιοδικού «Δίφωνο», με τον «Ιστό» και πέρασε από την ΕΣΗΕΜΘ στην ΕΣΗΕΑ. Όταν, στην Αθήνα πλέον από το 1991, πέρασε στην αρχισυνταξία του Πολιτιστικού Τμήματος της εφημερίδας «ΤΑ ΝΕΑ», πρώτα υπό τη διεύθυνση του αείμνηστου Λέοντα Β.Καραπαναγιώτη. Εξέδωσε τα βιβλία «Αληθινά παραμύθια», «Με μουσικές εξαίσιες, με φωνές» και τη συλλογή διηγημάτων «Καπετάν Άγρα και Παραμυθίας γωνία». Συνεργάστηκε με τους ραδιοσταθμούς Innersound, Mood Radio και πλέον με το LaVitaRadio και με τον ιστότοπο Protagon.gr και από τον Ιούνιο του 2020 με το πολιτιστικό youfly.com.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ακολουθηστε μας
65,000ΥποστηρικτέςΚάντε Like
13,090ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
11,546ΑκόλουθοιΑκολουθήστε

ΔΗΜΟΦΙΛΗ