Μπορεί φέτος το Διεθνές Φεστιβάλ Καννών να πραγματοποιηθεί μέσα από μια ιδιάζουσα μορφή για λόγους «vis major», ωστόσο δεν παύει να αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους διεθνείς διαγωνισμούς κινηματογράφου.
Το Youfly.com με αφορμή τη χθεσινή ανακοίνωση για τις ταινίες που θα λάβουν μέρος στο φετινό Φεστιβάλ, γυρνά το χρόνο πίσω και θυμάται τις ελληνικές ταινίες που πέρασαν με χρυσά γράμματα στα κιτάπια της Έβδομης Τέχνης…
Ήταν το 1951, όταν η «Τελευταία Αποστολή» του Νίκου Τσιφόρου σε παραγωγή της Finos Film έκανε τη μεγάλη αρχή για να δώσει λίγο αργότερα τη σκυτάλη, το 1952, στη «Νεκρή Πολιτεία» του Φρίξου Ηλιάδη με πρωταγωνιστές τους Ειρήνη Παπά και Γιώργο Φούντα.
Στη συνέχεια ακολουθούν οι ταινίες του Μιχάλη Κακογιάννη «Κυριακάτικο Ξύπνημα» το 1954 με Δημήτρη Χορν και Έλλη Λαμπέτη, η «Στέλλα» το 1955 με Μελίνα Μερκούρη και Γιώργο Φούντα, αλλά και «Το Κορίτσι με τα Μαύρα» το 1956 με «Το Τελευταίο Ψέμα» το 1958.
Η Μελίνα Μερκούρη, για την ερμηνεία της στην θρυλική ταινία «Στέλλα» κέρδισε μια υποψηφιότητα στο Φεστιβάλ των Καννών ως Καλύτερη Γυναικεία Ερμηνεία, όχι όμως και το βραβείο…
«Ποτέ την Κυριακή»
Η ρεβάνς ήρθε λίγα χρόνια αργότερα, το 1960, με την ερμηνεία της στην ταινία «Ποτέ την Κυριακή» όπου κέρδισε το βραβείο Α’ Γυναικείου Ρόλου. Η ταινία του φιλέλληνα Ζυλ Ντασέν ήταν μάλιστα υποψήφια συνολικά για πέντε βραβεία, ωστόσο η μεγαλύτερη διάκριση ήρθε με το Όσκαρ μουσικής, υπό την αριστουργηματική μουσική του Μάνου Χατζιδάκι.
Το 1961 ήταν μια χρονιά ορόσημο, καθώς για πρώτη φορά η Ελλάδα είχε διπλή συμμετοχή στο Φεστιβάλ με τις ταινίες «Μανταλένα» του Ντίνου Δημόπουλου με πρωταγωνίστρια την Αλίκη Βουγιουκλάκη και «Χαμένο Κορμί» του Μιχάλη Κακογιάννη.
«Ηλέκτρα»
Την αμέσως επόμενη χρονιά, το 1962, η «Ηλέκτρα» του Μιχάλη Κακογιάννη κατακτά το Βραβείο Καλύτερης Κινηματογραφικής Μεταφοράς και Ηχητικής Επένδυσης με τη μουσική του Μίκη Θεοδωράκη, ενώ υπήρξε και υποψήφια για Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας. Μάλιστα, με διαφορά μόνο μιας ψήφου έχασε τον Χρυσό Φοίνικα. Συνολικά, κατάφερε να κερδίσει 24 τιμητικές διακρίσεις ενώ οι New York Times τη θεώρησαν ως «εκθαμβωτική εκμετάλλευση του κινηματογραφικού μέσου που μετουσιώνει το χρυσάφι της προφορικής ποίησης σε μια άλλη μορφή τέχνης». Η «ζωντανή Καρυάτιδα» (όπως την χαρακτήρισε κάποτε ο Αλέκος Σακελλάριος) Ειρήνη Παπά, κατάφερε να ανέβει στην κορυφή του παγκόσμιου κινηματογράφου.
Ακολούθησαν αρκετές σπουδαίες συμμετοχές, όπως τα «Κόκκινα Φανάρια» του Βασίλη Γεωργιάδη το 1964 με Τζένη Καρέζη, Γιώργο Φούντα, Μαίρη Χρονοπούλου, Δημήτρη Παπαμιχαήλ, Μάνο Κατράκη και Φαίδων Γεωργίτση, σε μουσική Σταύρου Ξαρχάκου, αλλά και η «Προδοσία» του Κώστα Μανουσάκη το 1965 με Πέτρο Φυσσούν και Μάνο Κατράκη.
Ο Κώστας Γαβράς, συμμετείχε στο διαγωνιστικό τμήμα των Καννών με τρεις ταινίες του, μέσα όμως από αποκλειστικά ξένες παραγωγές. Το 1969 με την ταινία «Ζ», το 1975 με το «Special Section» αποσπώντας το Βραβείο Σκηνοθεσίας, αλλά και το 1982 με το «Missing» κερδίζοντας τον Χρυσό Φοίνικα.
«Ο Θίασος»
Το 1975, ο Θόδωρος Αγγελόπουλος άνοιξε το δρόμο του σύγχρονου ελληνικού κινηματογράφου στην Ευρώπη. Με την ταινία «Ο Θίασος» αποσπά Βραβείο Fipresci στο Φεστιβάλ των Καννών, ενώ συνολικά συγκεντρώνει περισσότερα από 15 βραβεία και διακρίσεις.
«Ταξίδι στα Κύθηρα»
Το 1984 το «Ταξίδι στα Κύθηρα» κατακτά δύο βραβεία στο Φεστιβάλ Καννών, το Βραβείο Σεναρίου και το Βραβείο Fipresci, ενώ μάλιστα προτάθηκε και για Χρυσό Φοίνικα.
«To Βλέμμα του Οδυσσέα»
Το 1995 ξανά ο Θόδωρος Αγγελόπουλος κερδίζει διπλό βραβείο, το Βραβείο Κριτικής Επιτροπής και το Βραβείο Fipresci με την ταινία «To Βλέμμα του Οδυσσέα».
«Μια Αιωνιότητα και μια Μέρα»
Η κορυφαία διάκριση έρχεται το 1998 όταν ο Θόδωρος Αγγελόπουλος κατακτά για πρώτη φορά το Χρυσό Φοίνικα -το υψηλότερο βραβείο που απονέμεται σε ταινίες που διαγωνίζονται στο Φεστιβάλ των Καννών- με την ταινία «Μια Αιωνιότητα και μια Μέρα» γράφοντας ιστορία σε διεθνές επίπεδο, ανεβάζοντας με αυτόν τον τρόπο έως και σήμερα την Ελλάδα στην κορυφή του σινεμά.
Τα χρόνια περνούν και φτάνουμε στο 2009, με τον «Κυνόδοντα» του Γιώργου Λάνθιμου να πραγματοποιεί την παγκόσμια πρεμιέρα του στο Φεστιβάλ των Καννών, αποσπώντας το πρώτο βραβείο στο εξίσου σημαντικό τμήμα «Ένα κάποιο βλέμμα» μέσω του οποίου προβάλλονται κυρίως ταινίες νέων σκηνοθετών.
«O Aστακός»
Μια πραγματικά αξιόλογη κινηματογραφική δημιουργία ελληνικής, ιρλανδικής, ολλανδικής, γαλλικής και βρετανικής παραγωγής. Ο Γιώργος Λάνθιμος με τον «Aστακό» έλαβε το βραβείο Κριτικής Επιτροπής στο 68ο Φεστιβάλ των Καννών στις 24 Μαΐου 2015 γράφοντας ιστορία.
«Ο Θάνατος του Ιερού Ελαφιού»
Το 2017, ο Έλληνας θριαμβευτής των Καννών, Γιώργος Λάνθιμος, επανέρχεται με την ταινία «Ο Θάνατος του Ιερού Ελαφιού», αποσπώντας το Βραβείο Σεναρίου στο Φεστιβάλ Καννών. Το σενάριο βασίστηκε στην αρχαία τραγωδία Ιφιγένεια εν Αυλίδι του Ευριπίδη και μετατράπηκε τόσο από τον ίδιο όσο και από τον συνεργάτη του Ευθύμη Φιλίππου.
Το 2019, ο Γιώργος Λάνθιμος ανέβασε για ακόμα μια φορά την Ελλάδα ψηλά (όχι αποκλειστικά στις Κάννες) αλλά στο Φεστιβάλ Βενετίας, στα Όσκαρ και στα Βραβεία Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου στο Βερολίνο. Σάρωσε με πολλές υποψηφιότητες, κατέκτησε 8 συνολικά βραβεία, ενώ αναδείχθηκε «Ευρωπαίος Σκηνοθέτης» της χρονιάς απέναντι σε Αλμοδόβαρ και Πολάνσκι, με την ταινία «Η Ευνοούμενη» να ανακηρύσσεται ως «Ευρωπαϊκή Ταινία» και «Ευρωπαϊκή Κωμωδία» της χρονιάς.
Κωνσταντίνα Μπιτζήλου
