Ο Ιάσονας Τριανταφυλλίδης γράφει την κριτική του για την ταινία «18» που σκηνοθέτησε ο Βασίλης Δούβλης.
Ταινίες για τη νεολαία και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει
Από τότε που γύρισε ο Γιάννης Δαλιανίδης τον Κατήφορο το 1961, μια καινούρια κατηγορία ελληνικών ταινιών δημιουργήθηκε και είναι αυτή που μιλάει για τη νεολαία – σημερινή νεολαία και κάθε εποχής- με προβλήματα, στα σχολεία, το χάσμα γενεών κλπ κλπ. Και βέβαια και η βία στα σχολεία. Στο αμερικάνικο σινεμά αυτό δημιουργήθηκε μετά το ‘55 που έγινε έκρηξη με το ροκ εντ ρολ και τα νέα αστέρια με τους «υποτίθεται θυμωμένους νέους αστέρες, σαν τον Τζέιμς Ντιν, τις νέες μουσικές και βέβαια με τις ταινίες σαν την ταινία «Η ζούγκλα του μαυροπίνακα».
Φυσικά από τον Κατήφορο μέχρι σήμερα, έχουν γυριστεί πολλές ταινίες με αυτό το θέμα. Κάποιες λίγες καλές, κάποιες πολλές χάλια. Κάποιες κωμωδίες, κάποιες δράματα – τα δράματα πάντοτε με πολύ βία κλπ κλπ- Η καλύτερη πάντως που γυρίστηκε στην Ελλάδα με τέτοιο θέμα ήταν ο «Νόμος 4000» επίσης του Δαλιανίδη το 1962…
Η νέα ταινία «18» – Η αρχή της Ελπίδας
Η ταινία «18 – Η αρχή της Ελπίδας» που βγαίνει σήμερα στα σινεμά και υπογράφει ο Βασίλης Δούβλης, είναι η ιστορία κάποιων μαθητών σε ένα λύκειο, οι οποίοι αντιμετωπίζουν τα προβλήματα της εποχής ή και πιο γενικά προβλήματα και κάποιοι από αυτούς έχουν πάρει τον απολύτως στραβό δρόμο και είναι και ρατσιστές, είναι και βίαιοι, όλα τα κακά του θεού πάνω τους είναι. Υπάρχουν κάποιοι άλλοι που δεν έχουν παρασυρθεί προς το κακό, αλλά είναι σαφέστατα λιγότεροι και πιο αδύναμοι. Υπάρχουν και κάποιοι, μάλλον, κάποιος που είναι το θύμα, υπάρχουν και κάποιοι μεγάλοι γύρω τους, που άλλοι οδηγούν προς το καλό, και άλλοι προς το κακό, υπάρχουν διαλυμένες οικογένειες κλπ κλπ
Η ταινία «18» έχει όλα τα κλισέ τέτοιου είδους ταινιών, όσο για αυτό δεν υπάρχει καμία αμφιβολία. Οι καλοί είναι πολύ καλοί και οι κακοί είναι πολύ κακοί και κάπου στη μέση υπάρχουν και κάποιοι κακοί που αρχίζουν να έχουν αμφιβολίες για τον δρόμο που έχουν πάρει ή κάποιοι τους έχουν σπρώξει προς τα εκεί. Το σενάριο είναι δυνατό, χωρίς όμως ουσιαστικές πρωτοτυπίες. Σε κάποιες στιγμές θα ήθελα να ήταν λίγο πιο γρήγορο στον ρυθμό του, όπως επίσης κάποιοι από τους ήρωες θα μπορούσαν να μην τόσο απόλυτοι από την αρχή έως το τέλος όσον αφορά τον χαρακτήρα και τις απόψεις τους. Όσον αφορά τους χαρακτήρες σε τέτοιου είδους ταινία, καλό είναι να είναι ξεκαθαρισμένα τα πράγματα από την αρχή, ούτως ώστε να έχουμε καθαρά μπροστά μας το πρόβλημα και όχι προσωπικά προβληματάκια. Όλοι αυτοί οι χαρακτήρες δεν είναι άνθρωποι, αλλά κινητές ομάδες που οφείλουν να είναι ξεκάθαροι για ότι πιστεύουν, όσο κακό και να είναι. Από την άλλη επίσης ένας πιο γρήγορος ρυθμός θα έδινε μια α’ ζωντάνια αλλά και εκεί αν το σκεφτείς και το κρίνεις με βάση το φινάλε του, καταλαβαίνεις ότι ο σκηνοθέτης ακολουθεί ρεαλιστικούς ρυθμούς, ανθρώπινους ρυθμούς στις ιστορίες του…
Δεν είναι ντε φάκτο για τον σκηνοθέτη και τη ταινία πως το καλό κερδίζει πάντα
Τώρα γιατί σας είπα τα πιο πάνω, σχετικά με το πόσο το φινάλε οφείλει να γίνει εργαλείο στα χέρια του θεατή για να καταλάβει και ίσως για να εξηγήσει γατί συμβαίνουν όλα αυτά εκεί, -στην ταινία όχι στο σχολείο εννοείται, ε;- αυτό το τονίζω γιατί κακά τα ψέματα αν σε κάτι που διαφέρει η ταινία από όλες τις προηγούμενες σε όλε αυτές τις δεκαετίες, είναι γιατί ο σκηνοθέτης κυρίως, ναι μεν σε όλη τη διάρκεια της ταινίας σε ηθική βάση και όχι μόνο, τονίζει πιο είναι το σωστό και ποιο το λάθος, ποιο είναι το καλό και πιο είναι το κακό, ξεκαθαρίζει τα πρόσωπα που κουβαλάνε αυτές τις ιδιότητες, αλλά η αλήθεια είναι πως στο φινάλε … δεν ξεκαθαρίζει ότι το καλό κερδίζει πάντα και ντε φάκτο τη μάχη. Ίσα ίσα που εκεί πετάει το μπαλάκι στους ήρωες, τον ήρωα, τον κόσμο ενδεχομένως που θα δει την ταινία ή που μπλέχτηκε στην κατασκευή της.
Δεν είναι ντε φάκτο για τον σκηνοθέτη και τη ταινία πως το καλό κερδίζει πάντα, ίσα ίσα που θέλει πολύ σκληρή δουλειά από τον καθένα για κάτι τέτοιο. Αυτή είναι η δύναμη της ταινίας και ακριβώς έτσι είναι η εποχή μας που αντίθετα με άλλες εποχές δεν εγκρίνει, ούτε επιτρέπει την άγνοια σχετικά με το ποιος είναι ποιος και το εκφράζει.
Ασφαλώς ανάλαφρα ο σκηνοθέτης δίνει κάποια ελαφρυντικά σε αυτούς που εκφράζουν το κακό, αλλά δεν επιμένει σε αυτά και μπράβο του γιατί κάποιες φορές σε τέτοιες περιπτώσεις τέτοιου είδους δικαιολογίες φέρνουν αντίθετα αποτελέσματα.
Εξαιρετικό το κάστ
Η ταινία είναι καλογυρισμένη και προσεγμένη, όχι σπάταλη στα οικονομικά της, αλλά δεν της λείπει και κάτι, χρησιμοποιεί κάποιους επαγγελματίες ηθοποιούς στους ρόλους των «μεγάλων« από τους οποίους σαφέστατα ξεχωρίζουν ο Νίκος Γεωργάκης στο ρόλο του απόλυτα κακού και ο Δημήτρης Λάλος στο ρόλο του καλού που προσπαθεί αλλά δεν φτάνει στα άκρα και σε καμία επιβολή έτσι κι αλλιώς του καλού. Και οι δύο είναι εξαιρετικοί, όπως εξαιρετικά είναι όλα τα παιδιά στους βασικούς ρόλους που κάποια από αυτά είναι ερασιτέχνες και άλλοι επαγγελματίες που φαίνονται πιο μικροί από ότι είναι. Είναι όλοι λευκοί εκτός από τον Μάριο Γκιοκουτάι που ανήκει στη μαύρη φυλή και η περίπτωσή του θα έδινε μια εσάνς Αντετοκούνμπο – εκεί ήταν που έκανα τον σταυρό μου που ο Αντετοκούνμπο τόσα χρόνια στην Ελλάδα και στην καθημερινή διαδρομή του μεταξύ Σεπολίων και Ιλισίων δεν του έτυχαν όλα αυτά τα κακά από ρατσιστές ισχυρογνώμονες και αλήτες και ότι τώρα έχει να πει μια καλή κουβέντα από την Αμερική και δεν έχουμε γίνει διεθνώς ρεζίλι-…
Και αυτός είναι εξαιρετικός και η γυναίκα που παίζει την μητέρα του. Και τα παιδιά όμως που παίζουν … «τα κακά παιδιά» είναι εξαιρετικοί, όπως και η ξαφνική συνειδητοποίηση ενός από τους «κακούς» περί του τι ανθρώπους και τι ιδέες ακολουθεί οπότε και αρχίζει η κατάρρευση του μύθου, αλλά και η γέννηση του βαθύτερου προβλήματος μέσα του . Όλοι παίζουν εξαιρετικά και όλη η ταινία έχει ενιαία ερμηνευτική γραμμή πράγμα που σαφέστατα πιστώνεται στον σκηνοθέτη. Τα σκηνικά, τα κοστούμια, οι χώροι γενικά είναι ρεαλιστικοί, είναι αληθινοί, δεν σε εντυπωσιάζουν γιατί αισθάνεσαι πως τους έχεις δει και αυτό είναι σημαντικό. Όλα είναι σαν να τα έχεις δει δίπλα σου και όχι σε ταινία και σε κάποια σημεία της εκνευρίζεσαι, γιατί δεν σου αφήνει κανένα περιθώριο να πεις πως υπάρχουν υπερβολές για να δοθεί στο σωστό αποτέλεσμα. Ακόμα και η τεχνολογία του σήμερα, δηλαδή η χρήση των κινητών τηλεφώνων και μέσα από αυτά του ίντερνετ κλπ κλπ καταγράφεται με σκληρό τρόπο που καταστρέφει αλλά και μπορεί και να σώσει…
«18» – Μία ταινία που καταγράφει, αλλά δεν ηρωοποιεί, ούτε δίνει εύκολες λύσεις
Στην κατηγορία ταινίες για τη νεολαία σήμερα, για τη βία στα σχολεία, για τον ρατσισμό που φυτρώνει τόσο νωρίς σε ευαίσθητες ψυχές, για τα επαγγελματικά ή τα οικονομικά ή τα οικογενειακά προβλήματα που μπορούν να σπρώξουν κάποιον στο κακό – αλλά που καταγράφονται, αλλά δεν χρησιμοποιούνται σαν συχωροχάρτι στην ταινία, αυτή εδώ είναι μια ξεχωριστή ταινία, καταγράφει, αλλά δεν ηρωοποιεί, ούτε δίνει εύκολες λύσεις και επιτέλους ο ελληνικός κινηματογράφος χρειάζεται τέτοιες ταινίες που οι δημιουργοί τους περπατάνε στο δρόμο ο ή στο πεζοδρόμιο και με καθαρά μάτια βλέπουν τι γίνεται γύρω τους. Αλλοίμονο αν η κατεξοχήν λαϊκή τέχνη, όπως είναι το σινεμά δεν καταγράφει την εποχή της. Δεν έχει τότε καμιά ελπίδα…
Εάν επιθυμείτε να σχολιάσετε το παραπάνω άρθρο ή οτιδήποτε άλλο στο Youfly, επισκεφτείτε τη σελίδα μας στο Facebook. Ή στείλτε μας μήνυμα στο Twitter. Για φωτογραφικό υλικό και ιστορίες, μεταβείτε στο Instagram μας.
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του παρόντος άρθρου, χωρίς αναφορά, με ενεργό σύνδεσμο (link) Youfly.com
