Είναι ένας από τους σημαντικότερους ζωγράφους τής εποχής.
Τα ανθρωπάκια του έγιναν σύμβολα του πολιτισμού και με την ζωγραφική του χάραξε πάνω στην ιστορία τής ανθρωπότητας μια βαθιά κραυγή για την πορεία τής ζωής μας.
Το σύμπαν της τέχνης του αναγνωρίσιμο και παγκόσμιο.
Τα αισθήματα όλα στοιβαγμένα σε πλήθη.
Οι ανθρώπινες μορφές τραγικά πανομοιότυπες και άκαμπτες.
Ο Γιάννης Γαΐτης κατήγγειλε με τον πιο ποιητικό τρόπο την μοίρα του κόσμου.
Οι ξύλινοι ήρωες του βουβοί και περίκλειστοι.
Μια μάζα από ήχους τετραγωνισμένους.
Τα έργα του θα μπορούσε να ήταν πανανθρώπινα σλόγκαν σε τοίχους.
Ουσιαστικά μοντέρνος και μεγάλος ανατόμος τού καιρού μας.
Ο θεατρικός συγγραφέας και πεζογράφος ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΝΙΩΤΗΣ, στενός φίλος του Γιάννη Γαίτη, μας μιλάει αποκλειστικά στο youfly.com για την ζωγραφική του και μας αποκρυπτογραφεί τα ιερά μυστικά της τέχνης του.
Επίσης η αδερφή του Γιάννη Γαίτη, η Μαίρη Γαίτη-Βορρέ μας διηγείται μικρές ιστορίες για την ζωή τού σπουδαίου ζωγράφου όπου για πρώτη φορά έρχονται στο φως και μας αποκαλύπτει προσωπικές στιγμές τού χαρακτήρα και της προσωπικότητάς του.
Γιάννης Γούνας
Ο θεατρικός συγγραφέας και πεζογράφος ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΝΙΩΤΗΣ μας μιλάει για τον ΓΙΑΝΝΗ ΓΑΙΤΗ.
Ο Γιάννης Γαίτης με την ζωγραφική του καταγγέλει και προειδοποιεί για την κατάληξη του πολιτισμού μας. Η δράση των σημερινών καιρών, η ταχύτητα της δράσης, σχηματοποιεί και αποστεγνώνει τις ζωντανές υπάρξεις των ανθρώπων μετατρέποντας τις σε τυποποιημένα πλακέ κελύφη του εαυτού τους. Τα ανθρωπάκια του μέσα στην ακαμψία της αξιοπρέπειας τους με τα τυποποιημένα κουστούμια τους, μοιάζουν σαν υπάρξεις που έχουν βγεί απο την πρέσα ενός εργοστασίου. Ακολουθούν πανομοιότυπα γιγαντιαία είδωλα που ξεπροβάλλουν μέσα από τις συναθροίσεις τους τα οποία μια πολυπληθής αγέλη ακολουθεί και δοξάζει χωρίς τίποτα να κατανοεί. Ωστόσο σε όλη την έκταση των προσώπων τους υπάρχουνε πέντε και έξι μακρουλά μάτια πανέτοιμα να δουν και να αρπάξουν όποια ευκαιρία υποπέσει στην αντίληψή τους. Άπνοια και ακινησία αποπνέουν αυτοί οι πίνακες του εξαιρετικού ζωγράφου Γιάννη Γαίτη.
Μέσα σε αυτή την φαινομενική απραξία και την ακινησία της ζωής, τα ζωηρά και έντονα χρώματα φαίνεται να υποδηλώνουν μια διέξοδο ελπίδας και μια έκρηξη ελευθερίας η οποία είναι εντελώς εγκλωβισμένη στα γεωμετρικά σχήματα των αποξηραμένων σωμάτων. Όταν πριν 30-40 χρόνια ο Γιάννης Γαίτης παρουσίαζε αυτό το τελευταίο στάδιο της ζωγραφικής του, πολλοί είχαν ενοχληθεί από το σκληρό συμβολισμό του. Σήμερα όμως ο συμβολισμός αυτός έχει καταντήσει σχεδόν να αποτελεί μια ρεαλιστική απεικόνιση της πραγματικότητας. Για να κατανοήσει ο θεατής την ισχυρή και αισθητική καταγγελία τού Γιάννη Γαίτη, η οποία στην ουσία νομίζω οτι αποτελεί μέγιστη και ισχυρή συμπαράστασή στην μοίρα των ανθρώπων, θα πρέπει να παρακολουθήσει όλα τα στάδια της ζωγραφικής του απο την λήξη του τελευταίου πολέμου μέχρι σήμερα. Στην αρχή οι ανθρώπινες υπάρξεις που ζωγράφιζε ήταν σαν έντομα, πληγωμένα, τραυματισμένα, που μόλις είχαν ξεφύγει από τον όλεθρο μιας δυνατής φωτιάς. Σιγά σιγά οι μορφές αυτές παίρνανε το σχήμα τυποποιημένων ανθρώπων και χάνανε την ζωντάνια και τούς χυμούς της οδύνης τους καθώς εγκλωβίζονταν μέσα σε μια αμείλικτη γεωμετρία καθωσπρεπισμού και ομοιομορφίας. Πρίν αποξηραθούν εντελώς ανακατεύονταν με σύγχρονα προϊόντα της τεχνολογίας των οποίων την παρουσία ο ζωγράφος δήλωνε με μια γλαφυρή ατμόσφαιρα ενός πολύχρωμου τσίρκου. Ανεμόπτερα και αλλα επικίνδυνα παιχνίδια σε χέρια ευκολόπιστων ανθρώπων που σιγά σιγά με την ταχύτητα και τη δράση τους, τούς μετέτρεψαν σε καλοσιδερωμένες οντότητες.
Ακόμα θυμάμαι το γεγονός που μου είχε διηγηθεί ότι στην πρώτη του έκθεση το κοινό που είχε επισκεφτεί τα εγκαίνια, περνούσε έξω από το σπίτι του στην Μαυροματέων και το πετροβολούσε. Φυσικό είναι να έχει τέτοιες αντιδράσεις διότι απο τότε έως σήμερα είναι ένα κοινό που εξακολουθεί να αποφεύγει την αυτογνωσία. Απο τις πρώτες του εκθέσεις οι πίνακες του περιέγραφαν με αλήθεια και τολμηρότητα την ερημιά των νησιών που λάτρευε. Ζωγράφιζε τα καλντερίμια και τα στενοσόκακα και τις στέγες των σπιτιών με ένα παράξενο κυβισμό γεμάτο αποξένωση και ψυχρά χρώματα χωρίς καμία γραφικότητα σε αντίθεση με αυτήν που μας συνήθησανε τα ημερολόγια του ΕΟΤ. Θέλω να πω ακόμα ότι αυτή την παράξενη ισοπεδωτική γεωμετρία της σύγχρονης εποχής την μετέφερε και σε εικόνες του αρχαίου κόσμου, επιθυμώντας πιθανόν να μας δείξει ότι και τότε παρόλο τις καμπύλες και τούς ευφωσυνους αντικατοπτρισμούς, η ισοπέδωση της ομοιομορφίας είχε χτυπήσει και αυτό τον πολιτισμό.
Τα ανθρωπάκια του φτάσανε να μπούνε και σε κονσέρβες. Ισχυρό λάκτισμα στο ένστικτο της αυτοσυντηρήσεως μας για αυτό που μας περίμενε και μας περιμένει. Ήταν ένας άνθρωπος καλός και ευπροσήγορος που δεν αποκάλυπτε το βάθος και τον μηχανισμό της σκέψης του με λόγια παρά μονάχα με την ατόφια και δυνατή τέχνη της ζωγραφικής του. Επίσης ήταν δεινός τεχνίτης του σχεδίου. Σε έστηνε απέναντι του και με ένα μαύρο παχύ μαρκαδόρο μέσα σε μια στιγμή ζωγράφιζε το σκίτσο σου με τρείς-τέσσερις τεχνοτροπίες. Επίσης ήξερε αυτή την παράξενη τεχνική που μπορούσε να κάνει το σκίτσο σου μόνο με μια μονοκοντυλια. Χωρίς δηλαδή να σηκώσει το μολύβι απο το χαρτί απο την αρχή που άρχιζε να σκιτσαρει μέχρι το τέλος που τελείωνε. Θυμάμαι ότι όταν αρρώστησε βαριά, βρέθηκε στην Αμερική σε ένα μεγάλο νοσοκομείο. Μόλις ξύπνησε απο την νάρκωση μιας βαρύτατης εγχείρησης ζήτησε έναν καθρέπτη, ένα μπλόκ και έναν μαρκαδόρο και δημιούργησε περίπου εφτά με οκτώ σκίτσα του εαυτού του, τονίζοντας την βαθιά τομή της εγχείρησης πάνω στο κρανίο του. Αυτά πιστεύω ήταν τα τελευταία έργα του. Ο τραγικός του επίλογος. Θέλω να αναφέρω και τα γλυπτά του που έφτιαχνε απο μπρουτζο και έδειχνε τα ανθρωπάκια του ψυλόλιγνα και μακρόστενα να ισορροπούν πάνω σε ακτινωτούς τεράστιους τροχούς. Επίσης είχε κάνει και πολλά προπλάσματα γλυπτών με σύρματα και γύψο τα οποία δυστυχώς δεν του δόθηκε η δυνατότητα να τα ολοκληρώσει Ακόμη θέλω να αναφέρω τη σειρά των παιχνιδιών για τα μικρά παιδιά που στην κυριολεξία ήταν ευφυέστατα μικρά αριστουργήματα. Επίσης ήταν και σπουδαίος αρχιτέκτονας. Το εξοχικό του σπίτι που έχει κτίσει στην Ίο όπως και το σπίτι του Ζαν Μαρι Ντρο που έχει κτίσει απέναντι από το δικό του καθώς και άλλα μικρά κτίσματα, είναι πρότυπα σύγχρονης αρχιτεκτονικής που συνδυάζουν νησιωτικές κατασκευαστικές μεθόδους με βιωμενο μοντερνισμό σε απόλυτη αρμονία και ενσωμάτωση με το περιβάλλον και το τοπίο του νησιού.
Εγώ τον θεωρώ μέγα παγκόσμιο ζωγράφο που αποτύπωσε χωρίς φόβο και πάθος την τραγικότητα της εποχής μας σε σχέση με το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον.
Γ.Ν ΜΑΝΙΩΤΗΣ
Η ΜΑΙΡΗ ΓΑΙΤΗ ΒΟΡΡΕ, αδερφή του ΓΙΑΝΝΗ ΓΑΙΤΗ, μας μιλάει για τον ζωγράφο και αποκαλύπτει άγνωστες πτυχές της ζωής του.
Η Κυρία Μαίρη Γαίτη-Βορρέ, αγαπημένη αδερφή του αείμνηστου Γιάννη Γαίτη μας διηγείται υπέροχες μικρές ιστορίες που η ίδια τις κρατάει σαν πολύτιμα φυλαχτά στα συρτάρια της καρδιάς της.
“Στην τετάρτη γυμνασίου, οι δάσκαλοι του Γιάννη, κάλεσαν τον πατέρα μας στο σχολείο για να τού μιλήσουν.
Ο πατέρας μας ήταν σίγουρος ότι ο Γιάννης και ο αδερφός μας θα είχαν κάνει κάποια αταξία, για αυτό και ήταν προετοιμασμένος να ακούσει για τα καμώματα των δύο αδερφών.
Έμεινε όμως έκπληκτος.
Οι δάσκαλοι συμβούλεψαν τον πατέρα μας να σταματήσει ο Γιάννης το γυμνάσιο και να πάει στην Σχολή Καλών Τεχνών.
Από κάποιες εκθέσεις ζωγραφικής που είχαν κάνει στο σχολείο, οι δάσκαλοι είχαν διαπιστώσει το μεγάλο του ταλέντο.
Ο πατέρας μας άκουσε προσεχτικά τους δασκάλους και στο τέλος συμφώνησε αλλά με την προϋπόθεση ότι πρώτα θα τελειώσει το γυμνάσιο.
Ο Γιάννης ετοιμαζόταν να δώσει εξετάσεις για την νομική. Ένα καλοκαίρι όμως πουλάει όλα του τα βιβλία και με τα χρήματα αυτά πήγε και αγόρασε τελάρα και χρώματα”.
“Είμασταν μια πολύ αγαπημένη και δεμένη οικογένεια”, μας λέει η αδερφή του. Δύο αγόρια και τρία κορίτσια.
Αξιοσημείωτο είναι πως η μεγάλη τους αδερφή, η Ελένη, ζωγράφιζε και εκείνη εξαιρετικά.
Όταν όμως ο Γιάννης Γαίτης άρχισε να κάνει αισθητή την παρουσία του στον χώρο τής ζωγραφικής, εκείνη σταμάτησε να ζωγραφίζει. Έκανε πίσω.
Δε ζήλεψε ποτέ τον αδερφό της.
“Ο Γιάννης ήταν ένας άνθρωπος καλός και τρυφερός” μας λέει η Κυρία Μαίρη Γαίτη-Βορρέ.
“Δούλευε σαν εργάτης. Επειδή ήμασταν μεγάλη οικογένεια και πάντα στο σπίτι υπήρχε κίνηση και φασαρία, δεν τον ενοχλούσε καθόλου. Δεν ήταν από τούς καλλιτέχνες που για να δημιουργήσει έπρεπε να απομονωθεί”.
Το σπίτι τους στην Μαυροματαίων ήταν πάντα ανοιχτό για φίλους.
Εκεί μαζεύονταν, κάνανε συζητήσεις και έβλεπαν τον Γιάννη Γαίτη που ζωγράφιζε.
Ο Γιάννης Τσαρούχης, ο Γιώργος Μακρής, ο Νώντας Γονατάς, ο Βασίλης Βασιλειάδης, ο Γιώργος Γεωργίου, η Ανθούλα Σταυρινού, η Ντόρα Χρυσοχοίδου, ο Δημήτρης Δούκαρης, ο Άγγελος Καράκαλος και πολλοί άλλοι.
“Ήταν η εποχή που η μητέρα μας έκανε κουλούρες μέσα σε μεγάλες λαμαρίνες, υπέροχα κέικ και πολλά γλυκά του κουταλιού”, μας λέει η αδερφή του.
Η καταγωγή του πατέρα τους ήταν από τον Πύργο της Τήνου. Εκεί είχε πάρα πολλούς φίλους καλλιτέχνες. Κάποια στιγμή τους έφερε στο σπίτι για να δούνε τα έργα του γιού του, έτσι ώστε να του πούν αν άξιζε να προχωρήσει.
Οι φίλοι του εντυπωσιάστηκαν και ομόφωνα τού είπαν πως αξίζει να συνεχίσει.
Η Κυρία Μαίρη Γαίτη-Βορρέ μας διηγείται κι ένα σύντομο περιστατικό του Γαίτη σε σχέση με την Τήνο.
“Μια φορά που επισκέφτηκε το νησί, κάποιος χωροφύλακας ο οποίος είχε μεθύσει άρχισε να αντιδρά και να λέει παντού “Τι θέλει αυτός εδώ με τα γένια; Αντάρτης είναι;”
Ο Γιάννης μετά από αυτό το συμβάν δεν ξαναπήγε ποτέ στην Τήνο.
Η Ιός ήταν ο αγαπημένος του προορισμός. Επιθυμούσε σαν τον πατέρα μας να αποκτήσει ένα χώρο για τα γεράματά του. Ήθελε να φυτέψει πολλά δεντράκια αλλά επειδή υπήρχε έλλειψη νερού, έκανε στέρνες για να μαζεύει εκεί το νερό και να μπορεί να ποτίζει. Μάλιστα είχε βρεί και έναν τρόπο για να καθαρίζει το νερό χρησιμοποιώντας βότσαλα”.
Η αδερφή του μας διηγείται ακόμα δύο υπέροχες ιστορίες από εκείνα τα χρόνια. Θυμάται την περίοδο της κατοχής.
“Ο πατέρας μας είχε λεωφορεία, τα οποία όμως τα είχε κατασχέσει το κράτος. Μας είχε απομείνει μόνο ένα σαράβαλο. Ο πατέρας μας είχε βγάλει τις ρόδες και τις είχε κρύψει στην είσοδο του σπιτιού κάτω από μια σκάλα.
Ξέρετε εκείνη την εποχή τα λάστιχα είχαν μεγάλη αξία. Τα χρησιμοποιούσαν για να φτιάχνουν παπούτσια. Για αυτό τον λόγο και ο πατέρας μας τα φύλαγε έτσι ώστε να τα πουλήσει και να βγάλουμε κάποια χρήματα.
Ξαφνικά μια μέρα, έξω από το σπίτι μας σκοντάφτει κάποιος άντρας. Ήταν σε άσχημη κατάσταση. Ταλαιπωρημένος και πεινασμένος. Ο Γιάννης και ο αδερφός μας, δεκαεφτά χρόνων τότε, τρέχουν αμέσως προς τον άνθρωπο, τον σηκώνουν και τον πηγαίνουν στην μάνα μας λέγοντας της να του δώσουν το μερίδιο του δικού τους φαγητού.
Μέσα στο άγχος τους όμως για να βοηθήσουν τον άνθρωπο, ξέχασαν την πόρτα της εισόδου ανοιχτή και πήγαν κάποιοι και έκλεψαν τα λάστιχα.
Ένα ακόμα αστείο περιστατικό που συνέβη εκείνα τα χρόνια ήταν το εξής:
Ο πατέρας μας είχε στη δουλειά με τα λεωφορεία έναν εισπράκτορα. Ήταν άνθρωπος πολύ φτωχός. Έτσι αποφασίσαμε να του παραχωρήσουμε ένα σπιτάκι που είχαμε στην Αμφιθέα μέσα σε ένα κτήμα, για να μείνει εκεί με την γυναίκα του.
Εκείνοι έφεραν μαζί τους στο κτήμα και μια κατσίκα, την οποία την έβαλαν μέσα σε κάποια αποθήκη όπου εκεί ο Γιάννης φύλαγε τα γλυπτά του.
Η κατσίκα μια μέρα τα κατέστρεψε όλα με τα κέρατα της.
Δεν έμεινε σχεδόν τίποτα εκτός από λίγα γλυπτά που κρατούσαμε εμείς στα δικά μας σπίτια”.
Γιάννης Γούνας
ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΤΟ YOUFLY.COM ΣΤΟ GOOGLE NEWS ΚΑΝΟΝΤΑΣ ΚΛΙΚ ΕΔΩ.
